IT GIET OAN!

Ik loop in mijn skipak sinds jij hier vertrok
De ijstijd die aanbrak met bittere kou
Verkilde ons huis van de vloer tot de nok
De vorst kreeg vrij spel zonder warmte van jou

Ik slaap in een bontjas sinds jij mij verliet
Ons bed is een tweepersoons ijsschots geworden
De woonkamer lijkt wel een Arctisch gebied
Daar staan voor de zekerheid slipgevaarborden

Er hangen zelfs ijspegels aan mijn gezicht
Terwijl het nu overal vriest in het land
Een koudefront dat boven Leeuwarden ligt
Houdt volgens De Bilt nog wel wekenlang stand

De ijsmeesters durven al hardop te dromen
Met dank aan mijn Thea, die Tocht gaat er komen



Copilot

Voortschrijdend inzicht:
Na een nachtje slapen in dat bevroren bed kreeg ik nog een ingeving voor een betere titel (was: Winterkleding) en een leukere slotzin (was: En ik koop een schaatspak, die Tocht gaat er komen)

Na twee nachtjes slapen r.9 aangepast
van: De tranen bevriezen al op mijn gezicht
naar: Er hangen zelfs ijspegels aan mijn gezicht

En een andere, aansprekendere foto geplaatst.

Ha Maarten,

Wat me vooral aanspreekt, is de opbouw van je sonnet en de mooi uitgewerkte parallel tussen het vertrek van je geliefde en de ijzige kou in huis.
Wat me minder charmeert is het afsluitende distichon. Waar je opbouwt naar een deerniswekkende clou, kantelt de sfeer opeens naar de hoop van de ijsmeesters.

Ook nog even een kanttekening bij het woord 'permafrost': hoe stel je je dat voor, het zien van permafrost? Permafrost wordt doorgaans gebruikt voor grond die tot diep onder de oppervlakte bevroren is, en waarvoor dit al eeuwen geldt. Voor een zo korte ijsperiode zou ik dit woord niet gebruiken, zelfs niet als hyperbool.

Hartelijke groet,
Wim

Ha Wim,

Dank voor je opmerkingen en suggesties. Wat die permafrost betreft: je snapt dat ik daar niet weer iets met het woord 'ijs' wilde gebruiken, dus ijslaag of ijsvloer oid kon daar niet.
ik heb nog even in mijn kladversie gebladerd en trof daar sneeuwduinen en dwergpinguïns* aan als alternatieven.

Wat het slot betreft, jij verwachtte daar misschien een deerniswekkend einde, maar ik wou juist - na alle ellende - bewust positief afsluiten. Dus een gelukje bij een ongeluk, elk nadeel hep z'n voordeel, of zoals het spreekwoord luidt: de een z'n gebroken hart, is de ander zijn schaatstocht.

Na nog enige kleine aanpassingen ben ik nu blij met bovenstaande versie.

Dank voor je tips! Maarten

* Ik heb de 'dwergpinguïns' uit r7 inmiddels weer vervangen door 'Arctisch gebied'

Dag Maarten,

Het stoort mij dat je drie kwatrijnen hebt met vijf mannelijke rijmparen en maar één vrouwelijk rijmpaar.
Bij een gedicht met strofen hoort voor mij niet alleen hetzelfde rijmschema per strofe, maar ook hetzelfde gebruik van rijmgeslachten, liefst met zowel mannelijk als vrouwelijk rijm.

Groeten,
Niels

Hoi Niels,

Ook jij bedankt voor je reactie. Je zegt iets waar ik (als leergierig sonnettenschrijver) eigenlijk helemaal geen weet van had.
Ik heb hier, zoals je ziet, het rijmschema van een Shakespeare sonnet gevolgd. Maar dan met een amfibrachys metrum.
Zowel bij de uitleg over dit sonnet hier op HVV als elders op internet, lees ik nergens dat je mannelijk en vrouwelijk rijm dient af te wisselen. En dat die afwisseling dan ook per strofe gelijk dient te zijn.
Maar dat kan uiteraard een (on)geschreven regel zijn waar ik nog niet van op de hoogte was.

Je schrijft immers ook: Bij een gedicht met strofen hoort voor mij...
Is dit dus iets wat jij jezelf oplegt omdat jij dat persoonlijk mooier vindt, of iets dat algemeen geldt, en zo ja, waar kan ik daar meer over lezen?
Ik wil natuurlijk altijd m'n rijmvaardigheden blijven aanscherpen. Dus bedankt voor deze tip.

Dan heb ik ook nog een tipje voor jou: kijk bijvoorbeeld eens naar hoe Wim hierboven zijn opbouwende kritiek en tips opbouwt, hij begint altijd met iets positiefs of een compliment, en dat waardeer ik (en ik vermoed anderen ook) altijd zeer. Ik probeer dat zelf ook altijd zo te doen op Wims manier als ik bij iemands vers, waar diegene z'n best op gedaan heeft, een opmerking plaats
Jij daarentegen valt wel erg met de deur in huis: Het stoort mij dat...
Vond je het nou alleen maar storend? Sprak niks je aan? Dan spijt me dat. Het was immers vermakelijk bedoeld.

Hopelijk heb jij ook iets aan deze tip net zoals ik nu beter ga letten op de afwisseling van m/v rijmklanken.

Met vriendelijke groet, Maarten

Dag Maarten,

Door een natuurlijke neiging tot beknoptheid en gebrek aan tijd is het commentaar inderdaad wat summier geworden.
Mijn kortste commentaar op jouw gedicht: als ik het geen goed gedicht had gevonden, dan had ik wel op iets anders gereageerd dan een relatief detail als rijmgeslacht.
Ik heb het met plezier gelezen en juist daarom vind ik het jammer van vrouwelijke rijm in strofe twee, of zo je wilt: het gebrek aan vrouwelijk rijm in de strofen één en drie.

Afwisseling van rijmgeslacht houdt voor mij een beetje het midden tussen een eis en een goede gewoonte.
Ook bij gedichten met twee rijmklanken (triolet, villanelle, Nijmeegs sonnet) probeer ik mannelijk en vrouwelijk rijm te gebruiken (Disclaimer: lukt niet altijd).
Ik weet niet waar je erover kunt lezen.

Sommige dichters zijn strenger in de leer dan andere. Ik ben redelijk streng.
Ik kan best accepteren dat anderen er wat losser mee omgaan, maar ik vind het belangrijk dat het een bewuste keus is. Dat mis ik in jouw gedicht.

Heel streng in de leer was Vondel, die alexandrijnen schreef met strikte afwisseling van vrouwelijk en mannelijk rijm; zie de "Gysbreght van Aemstel": www.dbnl.org/tekst/vond001gysb01_01/vond001gysb01_01_0019.php

Tot slot nog een voorbeeld van iets dat ik heel storend vind: een gedicht met vier rijmklanken (bijv. Sicilaanse sonnet: abab abab cdc dcd) met drie keer mannelijk en één keer vrouwelijke rijm (of andersom, maar dat komt minder voor).
Het mooiste is natuurlijk als a en b verschillen van geslacht net als c en d, maar dat hoeft nog niet eens per se.

Ik hoop dat je hier iets aan hebt,
Hartelijke groeten,
Niels

Dank je Niels voor je nu wat uitgebreidere uitleg, hier heb ik zeker wat aan.
Ik concludeer dat de afwisseling van m/v rijmklanken dus meer een ongeschreven regel/voorkeur is (ik noem die nu de Blombergnorm) dan een harde vastgestelde eis. Wat natuurlijk niet wil zeggen dat ik er vanaf nu niet beter op ga letten.
Het zal vanaf nu een meer bewuste keuze zijn of ik die Blombergnorm toepas of niet. Waar mogelijk wel uiteraard.

Ik heb zelf bijvoorbeeld zo'n ongeschreven norm bij limericks. Mijn voorkeur gaat uit naar vrouwelijk rijm (of nog beter: dubbelrijm) in regels 1, 2 en 5 en mannelijk rijm in de tussenregels. Ook daar geldt: uitzonderingen daargelaten.

Leuk dat jij dus zoiets bij sonnetten hebt.

Hartelijke groet terug, Maarten