De eendagsvlieg

Een eendagsvlieg vloog knorrig rond.
Geen meisje dat hem aardig vond.
Het noodlot wilde namelijk dat
Die eendagsvlieg zijn dag niet had.

Katja Bruning

Leuk!

Bedankt, Arjan!

Ha Katja,
Leuk maar overbekend thema
Je gedichtje is goed op een storend woordje na, namelijk: "namelijk"

Ziehier het voorbeeld van ons grootste voorbeeld op het gebied van dierenpoëzie: Kees Stip.

Op een eendagsvlieg

Ach, sprak een eendagsvlieg te Doorn,
hoe heerlijk is het ochtendgloren
en hoe verrukkelijk het uur
waarop het laaiend zonnevuur
verstild ter kimme wordt gedreven!
Men moest twee dagen kunnen leven!

Kees Stip

Hoi Ben,

ik vind, in navolging van Willem Kloos, zo’n tussen-e'tje niet storend.
Ik zou ervan kunnen maken:

‘dit, moet u weten, kwam omdat’

maar dat vind ik minder grappig.
Perfectie, heb ik besloten, is niet mooi, kleine imperfecties verhogen de schoonheid.
Denk aan taches de beautés en sproeten en een beetje loensen.

Bedankt voor het reageren en meedenken.

Ik ben trouwens ook een fervent bewonderaar van Trijntje Fop

Op een alf

Een alf uit Alfen heeft beslist
de denkprijs van het jaar gemist.
Want op de vraag: ‘Geachte Heer,
wat denkt u van het winterweer?’
verklaarde deze alf uit A:
‘Ik denk niet, daar ik niet besta.’

Trijntje Fop

Het vers is leuk; ik heb hard nagedacht over een alternatief voor het woord 'namelijk' en dat kan ik ook niet zo snel vinden. ('Blijkbaar' en 'schijnbaar' schieten me als enige mogelijkheden binnen)
Probleem schuilt hierin dat je dit woord niet zonder dit tussen-e'tje kunt uitspreken (dan wordt het 'naamlijk'). Met veel andere woorden kan dit wel.
Daarbij: het ritme zou daarbij toch niet storend mogen worden onderbroken? Dan gaat men zich op een schoonheidsfoutje blind staren ten koste van het hele werk.
À propos: ik vind Kloos geen maatstaf in dit soort zaken.

Een eendagsvlieg vloog knorrig rond.
Geen meisje dat hem aardig vond.
Het noodlot wilde ÉÉNMAAL dat
Die eendagsvlieg zijn dag niet had.

Noodlotten hebben de vervelende eigenschap van alles en nog wat te willen.

Een duizendpoot zat in de klem
want àlle meisjes wilden hèm.
Het noodlot wilde altijd dat
hij duizend witte voetjes had.



nog een eigenschap van noodlotten...

Sorry, ik ben dus niet "de duizendpoot", dat is de titel van het versje.
Ik ben "gewoon maar" Vera.

Ik had eerst "het noodlot wilde IMMERS dat", wat ik gewijzigd heb in "wilde ALTIJD dat" (omwille van Bas' suggestie naar Katja toe: "het noodlot wilde éénmaal dat" --> "altijd" vormt dan de ideale tegenstelling). Bij nader inzien hou ik liever "immers".

“Probleem schuilt hierin dat je dit woord niet zonder dit tussen-e'tje kunt uitspreken (dan wordt het 'naamlijk'). Met veel andere woorden kan dit wel.”

Ben, dit is een nieuw gezichtspunt voor mij. Noem dan eens een woord waarbij het wel kan?

Mijn redenering is: een kommaatje (naam’lijk) staat lelijk én ‘namelijk’ voegt zich gewillig in het ritme, als je, wat toch in het normale spraakgebruik ook al gebeurt, dat e’tje een beetje wegmoffelt. Wat ook meewerkt is dat ‘lijk’ geen nadruk krijgt.

Het NOODlot WILde NAmelijk DAT

De voor ritme gevoelige lezer zal het vanzelf goed lezen, de voor ritme ongevoelige lezer maakt het niet uit. Blijf ik zitten met mensen als jij: de voor ritme overgevoeligen

---

Bas, voor deze keer kan ik je vondst niet waarderen, of ik begrijp hem niet. ‘nu eenmaal’ had wel gekund, maar dan wordt het ritme echt gemoerd.
Wel zit ik te broeden op een versje over noodlot en willen.

---

Vera, heel leuk! Maar ook hier vind ik ‘namelijk’ beslist het grappigste. En ik zou één accentje wegdoen. Of?

PENDANT

De eendagsvlieg

Een eendagsvlieg vloog knorrig rond.
Geen meisje dat hem aardig vond.
Het noodlot wilde namelijk dat
Die eendagsvlieg zijn dag niet had.

Een duizendpoot zat in de klem
Want alle meisjes wilden hèm.
Het noodlot had hem, wat verveeld
Slechts witte voetjes toebedeeld.

(Het noodlot had met hem gespeeld:
Hem witte voetjes toebedeeld.)

Katja!

"Het NOODlot WILde EENmaal DAT" of:

Het NOODlot WOU nu EENmaal DAT

Dag Katja,

Als je de versjes als één geheel presenteert, is het inderdaad minder fraai om een deel van het eerste vers te herhalen. Je eerste suggestie vind ik de beste. Misschien vind ik er zelf ook nog wel eentje.

Wat me overigens stoorde in mijn versie was de herhaling "wilden/wilde": alle meisjes wilden hèm - het noodlot wilde.
Twee keer een accent is nogal... hum... nadrukkelijk.

Dan toch nog een eigen versie, zonder de herhaling van "willen", "dat" of "had".


Een duizendpoot zat in de klem
want alle meisjes wilden hèm.
Het noodlot liet hem danig balen
en enkel witte voetjes halen.

Katja, omdat Ben kennelijk niet ‘in de lucht ‘is, beantwoord ik jouw vraag, want ik ben het wel met Ben eens:
“Ben, dit is een nieuw gezichtspunt voor mij. Noem dan eens een woord waarbij het wel kan?”
Wat m.i. wel kan is ‘andere’ en ‘enkele’, ‘meerdere’ misschien ook. Enige, goddelijk, namelijk, kunstige zeker niet.
Een discussiepunt is de schrijfwijze in een zin als : ‘Hij had een andere wens’ of: ‘Hij had een and’re wens’. De eerste heeft voor velen de voorkeur.

Ik ben weer in de lucht, Katja en Bas.
Het probleempje van de ‘stomme e’ ligt ‘m volgens mij niet in wat je wel of niet uitspreekt maar in wat je opschrijft en waar je dat doet.

We proberen gedichten te schrijven met een vaste vorm. Katja schreef een kwatrijn, waarbij elke regel uit vier jambes bestaat. Als dan plotseling in regel drie de derde versvoet een dactylus is gaan bij mij de wenkbrauwen een voor een langzaam omhoog. Het vraagteken, dat zich dan tussen mijn denkrimpels begint af te tekenen, is zelfs voor mijn overburen op honderd vijftig meter afstand zichtbaar: wat is de functie van die afwijkende voet?

Nu heb ik er ook weer niet zoveel moeite mee dat ik het predicaat ‘ritme overgevoelig’ verdien maar toch vind ik wel dat, indien er een alternatief voor deze hobbel in de grasmat gevonden kan worden, hier een jambe moet worden ingepast.
Kloos was niet de enige die in zijn tijd binnen de strakke vorm van het sonnet enige vrijheid nodig had om zijn zinnen te schrijven. Andere tijden, andere zeden. Ikzelf heb dat altijd slordig gevonden. Waar het functioneel is; oké. Vaak gebeurde het omdat het niet anders kon.

Dat had ik ook bij het woordje ‘namelijk’. Het onderwerp in die zin is ‘noodlot’. Al lezend ga ik daaraan voorbij en blijf twee woorden verder steken bij een ‘stomme e’ en strompel een beetje binnensmonds mompelend naar het einde van de zin toe. Da’s jammer.

Aangaande mijn quote: “Probleem schuilt hierin dat je dit woord niet zonder dit tussen-e'tje kunt uitspreken (dan wordt het 'naamlijk'). Met veel andere woorden kan dit wel.”

Bas geeft al een paar voorzetten. Mensen hebben de neiging om woorden die een stomme lettergreep in het midden of aan het eind hebben te verkorten (en ik schrijf de woorden nu zoals ik ze in gedichten lees – en wel met de beoogde uitspraak): hongrige, knisprende, knufflen, duiklen, kindren, geenjaal (ja, ook bij drs P.), proletaarjaat, transsubstansjaatsieleer, koonklijk, (of nog erger: konelijk, met dank aan Philip Freriks). Zijn het alleen Groningers, Twenten en Zeeuwen die bekend staan als slikkers van lettergreepn?

De meest lachwekkende verkorting werd gebezigd door Jan Peter Balkenende tijdens een toespraak: “Leen van Kookhuis”. Mijn vrouw en ik hebben een aantal uren gediscussieerd over de betekenis van dat zinnetje voordat de strekking ons duidelijk was. Hij bedoelde: “Leden van het Koninklijk Huis”.
Er ontstaan langzaamaan steeds meer verkorte woorden: leer, weer, vaar, broer, moer.

Andersom wordt het woord ‘help’ vaak verlengd uitgesproken ‘hellup’. Dit zie je ook bij andere eenlettergrepige woorden die eindigen met twee of meer medeklinkers: marrekt, herrefst, kerrek, wolluk, hallum, morruge.

En als we helemaal niets meer te zeggen hebben trekken we nog de aandacht met het woordje 'eh'.

Nu komt mijn punt: in gave gedichten zijn geschreven en gelezen metrum één, passend binnen de gebezigde vorrum. Punt uit.
Ik ben benieuwd naar jullie mening.

Ben, zeer juist. Blijft het feit dat je bepaalde woorden moeilijk kan missen, woorden als bijv. 'andere'.


Dank voor je uiteenzetting.
PS. Aaike Jordans schrijft: drieënhalvedag voor drie-en-een-halve dag. Dat is een samentrekking van jewelste.

“Wat m.i. wel kan is ‘andere’ en ‘enkele’, ‘meerdere’ misschien ook. Enige, goddelijk, namelijk, kunstige zeker niet.”

Bas, wat is het verschil in toepasselijkheid tussen ‘andere’ en ‘namelijk’ ? Misschien dat de r in andere meer uitnodigt tot wegmoffelen? Het onderscheid tussen woorden met ongewenste tussen-e’tjes en i’tjes die wel of niet kunnen vat ik eigenlijk niet goed. Misschien kun je het nog wat toelichten.

“ maar toch vind ik wel dat, indien er een alternatief voor deze hobbel in de grasmat gevonden kan worden, hier een jambe moet worden ingepast.”

Ja natuurlijk, maar hier hebben we een geval waar dat (tot nog toe) alleen kan met minder grappige alternatieven. Dan kies ik voor de inhoud, omdat het een kleine afwijking is.

Met je laatste stelling ben ik het niet eens: mensen die niet, zoals jij, alles afweten van dactyli en jambe’s en ook sterk vanuit die kennis lezen, dus die gewoon spontaan een gedicht lezen ‘horen’ een gedicht in hun hoofd als ze het lezen en zullen kleine hobbeltjes in een verder goed ritme gewoon meenemen. (Zoals ik hierboven ergens ook al opmerk.)

Ik vind wel dat één echte stomme koe van een fout een heel gedicht verknalt. Zoals in een sonnet met vijf jamben de eindregel: Het blijft een onoplosbaar enigma. AU! (Hier dien ik mijzelf een vuistslag toe.)
(Ik dacht namelijk dat enigma de klemtoon op de eerste lettergreep had en Harry Kleinhoven hielp me op Gedichtencorner uit de droom. Vandaar dat ik die wedstrijd in autobiografische sonnetten niet heb gewonnen, want het was na de einddatum.)

Onze standpunten liggen dicht bij elkaar, maar ik ben net ietsjes meer voor de inhoud en jullie voor de vorm.

Katja, Ben heeft zijn uitleg gegeven waar ik het volledig mee eens ben.
Jij laat inhoud vóór vorm gaan. Ik kies en/en. Of/of is de weg van de minste weerstand, en als en/en niet haalbaar is de consequentie dat je het gedicht niet publiceert. Tenzij je bereid bent concessies te doen.

“Met je laatste stelling ben ik het niet eens: mensen die niet, zoals jij, alles afweten van dactyli en jambe’s en ook sterk vanuit die kennis lezen, dus die gewoon spontaan een gedicht lezen ‘horen’ een gedicht in hun hoofd als ze het lezen en zullen kleine hobbeltjes in een verder goed ritme gewoon meenemen. (Zoals ik hierboven ergens ook al opmerk.)”

Voor wie schrijf je dan? Voor mensen die er geen verstand van hebben of voor de dichters op hetvrijevers?

Bas, bij je tweelingslagrijm koos je toch voor de vorm ten koste van de inhoud, schreef je zelf? Dus niet en/en.

Verder snap ik nog steeds niet waarom volgens jullie bij het ene woord een tussen-e’tje of i’tje wel kan en bij het andere niet.

“Wat m.i. wel kan is ‘andere’ en ‘enkele’, ‘meerdere’ misschien ook. Enige, goddelijk, namelijk, kunstige zeker niet.” ???

(Misschien gaat er vandaag of morgen vanzelf een lichtje bij me branden...)

Voor wie schrijf ik? Voor iedereen die mijn gedichten leuk of mooi vindt. Ik zet ze ook op allerlei sites, tot Gedichtenfreaks aan toe. Die site is net het Waterlooplein, je kunt er soms schatten vinden en alles wat er staat is oprecht en onbevangen.
Natuurlijk stel ik een compliment van een Vrije Verser op zeer hoge prijs
en trek ik me kritiek van een Vrije Verser zeer aan knipoog.

Soms baal ik van de gemakzucht van veel andere sites en soms baal ik van de nauwgezetheid van deze site, maar al met al ben ik blij dat ik deze site ontdekt heb, leer ik veel van jullie, inspireren jullie me, zetten jullie me aan het denken en maken jullie me vaak aan het lachen met jullie gedichten. Maar ik hou wel graag mijn eigen mening en mijn eigen stijl.

En wat zou het leven (en de dichtkunst) zijn zonder zo nu en dan een kleine concessie?

Ik denk dat ‘beide partijen’ nu toch echt wel alles over dit onderwerp hebben geschreven wat ze kwijt wilden, doorgaan met de discussie zou mijns inziens vervelend worden, dus wat mij betreft: discussie gesloten.

Bedankt voor het lezen, reageren en meedenken!

Zo zij het.