Welkom, Gasten
Gebruikersnaam: Wachtwoord: Onthoud mij

Onderwerp: Twee schaakquatrijnen

Twee schaakquatrijnen 01 juni 2011 09:17 #1

  • Katja Bruning
  • Katja Bruning's Profielfoto
  • Offline
  • Moderator
  • Berichten: 1156
  • Ontvangen bedankjes 175
Nachtpaard

Toegejuicht door heel de zaal.
Zo te zien bepaald geen keien.
Tachtig simultaanpartijen.
Ik verlies ze allemaal.


Revanche

Wederom een pot verliezen?
Zelfs geen uitzicht op remise?
Snel heb ik mijn eer gered:
Gaf het bord een goeie zet.


Katja Bruning
Laatst bewerkt: 03 juni 2011 13:32 door Katja Bruning. Reden: 'Ik gaf' vervangen door 'gaf', met dank aan Bas Boekelo.
Alleen ingelogde leden kunnen reageren.

Re: Twee schaakquatrijnen 01 juni 2011 17:57 #2

  • Bas Boekelo
  • Bas Boekelo's Profielfoto
  • Offline
  • Forumgod
  • Berichten: 4574
  • Ontvangen bedankjes 1409
Mooi!
Alleen ingelogde leden kunnen reageren.

Re: Twee schaakquatrijnen 01 juni 2011 18:09 #3

  • Arjan Keene
  • Arjan Keene's Profielfoto
  • Offline
  • Forumgod
  • Berichten: 510
  • Ontvangen bedankjes 294
Erg fraai, Katja. De uitsmijter van de tweede is erg leuk!
Alleen ingelogde leden kunnen reageren.

Re: Twee schaakquatrijnen 01 juni 2011 18:36 #4

  • Niels Blomberg
  • Niels Blomberg's Profielfoto
  • Offline
  • Forumgod
  • Schoonschrijver
  • Berichten: 2474
  • Ontvangen bedankjes 1971
verliezen/remise is geen goed rijmpaar. De discussie over de slot-n wil ik hier niet aangaan, maar het voornaamste punt is de uitspraak van de i(e). Jaap Bakker plaatst verliezen onder "iezen" en remise onder "ìèze".
Alleen ingelogde leden kunnen reageren.

Re: Twee schaakquatrijnen 02 juni 2011 08:42 #5

  • Katja Bruning
  • Katja Bruning's Profielfoto
  • Offline
  • Moderator
  • Berichten: 1156
  • Ontvangen bedankjes 175
Dank jullie wel, Bas en Arjan glunder.

Niels, óf jij óf Jaap Bakker was niet helemaal uitgeslapen toen één van jullie schreef dat ‘remise’ zou moeten rijmen op ‘ièze’.
De i wordt gewoon als ie uitgesproken, je zou ook niet kunnen twisten over de s van remise en de z van verliezen, want de s in remise wordt als z uitgesproken.
Misschien is de ie-klank in ‘remise’ iets langer dan in ‘verliezen’, maar waar praten we dan over?
Alleen ingelogde leden kunnen reageren.

Re: Twee schaakquatrijnen 02 juni 2011 09:50 #6

  • Ben Hoogland
  • Ben Hoogland's Profielfoto
  • Offline
  • Forumgod
  • Berichten: 2646
  • Ontvangen bedankjes 1677
Dag dichters,

Allereerst Katja, compliment voor jouw twee leuke schaakkwatrijnen.

Leuke discussie, er is een verschil tussen geschreven en gesproken taal. Dat blijkt maar weer.
Er is een opvallende klankovereenkomst tussen de twee woorden remise en verliezen. Dus kun je van rijm spreken.

Het verschil in klinkers en medeklinkers, alsmede het ontbreken van een eind -n typeert het rijm niet als vol- maar als bastaardrijm. (In meer algemene termen: geen zuiver maar onzuiver rijm)

Hier volgt mijn uitleg:

Volrijm wordt akoestisch het meest duidelijk als rijm herkend. Naarmate die herkenning minder duidelijk wordt, is het rijm ook zwakker.

1. Volrijm (hier citeer ik Jaap Bakkers Rijmhandboek):

a. gelijkheid van klinkers in de laatste beklemtoonde lettergreep;
b. gelijkheid van alle klanken die op de rijmende klinker volgen;
c. ongelijkheid van de medeklinkers die aan de rijmende klinker voorafgaan;
d. vergelijkbaarheid van de klemtoonstructuur.

Zwakkere rijmtypen:

2. wand / hang : assonantie
3. wand / hond : acconsonantie
4. wand / Nantes : bastaardrijm (hier is de overeenkomst met remise / verliezen het duidelijkst)
5. wand / weg : alliteratie
6. wand / want : rijk rijm
7. wand / gescand : oogrijm
8. wand / vijand : schrikkelrijm


Volrijm wordt ook zuiver rijm genoemd. Alle andere rijmtypen worden onzuiver genoemd.

Vraag is of je het rijm moet aanpassen. Het kwatrijn grappig en de klanken liggen dicht genoeg bijeen om de lezer / toehoorder niet af te leiden. Ik zou het lekker zo laten.

Groet, Ben
Verba volant, scripta manent.
Laatst bewerkt: 02 juni 2011 10:01 door Ben Hoogland.
Alleen ingelogde leden kunnen reageren.

Re: Twee schaakquatrijnen 02 juni 2011 09:57 #7

  • Ben Hoogland
  • Ben Hoogland's Profielfoto
  • Offline
  • Forumgod
  • Berichten: 2646
  • Ontvangen bedankjes 1677
Katja, nog een ander puntje: (ik ben nu toch aan het zeuren geslagen)

Je publiceert twee kwatrijnen als één geheel.
Het viel mij op dat versje nachtpaard de vorm abba heeft en revanche aabb.

Bewust of toeval? Het geheel wordt sterker als je beide verzen in dezelfde vorm giet.

Door bij het tweede kwatrijn regel 3 naar voren te halen los je dit heel snel op en het verhaal wordt er zelfs nog iets spannender door.

Als ik zo vrij mag zijn:


Snel heb ik mijn eer gered:
Wederom een pot verliezen?
Zelfs geen uitzicht op remise?
Ik gaf het bord een goeie zet.

(wellicht moet er dan iets aan het metrum in de overgang van regel 1 naar 2 worden gesleuteld.)

Groet, Ben
Verba volant, scripta manent.
Laatst bewerkt: 02 juni 2011 10:03 door Ben Hoogland.
Alleen ingelogde leden kunnen reageren.

Re: Twee schaakquatrijnen 02 juni 2011 16:24 #8

  • Bas Boekelo
  • Bas Boekelo's Profielfoto
  • Offline
  • Forumgod
  • Berichten: 4574
  • Ontvangen bedankjes 1409
“Vraag is of je het rijm moet aanpassen. Het kwatrijn grappig en de klanken liggen dicht genoeg bijeen om de lezer / toehoorder niet af te leiden. Ik zou het lekker zo laten.”

Ik ook. Jaap Bakker rijmt ‘juichen’op ‘buigen’. Waar ik het absoluut niet mee eens ben.

Toch een aanmerking want, Katja, je kan wel eens niet zwaar tillen metrum, deze metrumfout schaadt je gedicht.
Wé- derom een pot verliezen?
Zélfs -geen uitzicht op remise?
Snél - heb ik mijn eer gered:
gáf -het bord een goeie zet.
Alleen ingelogde leden kunnen reageren.

Re: Twee schaakquatrijnen 03 juni 2011 10:00 #9

  • Katja Bruning
  • Katja Bruning's Profielfoto
  • Offline
  • Moderator
  • Berichten: 1156
  • Ontvangen bedankjes 175
Ben, dank voor je lof en je steun.

En voor je interessante overzicht van rijmvormen, dat ik in WORD heb opgeslagen. En voor het leuke woord ‘schrikkelrijm’, ik neem aan dat dat rijm is waarbij de klemtoon niet op de laatste lettergreep ligt, maar bij je voorbeeld vind ik dat nogal meevallen, de hoofdklemtoon ligt op vij, maar and krijgt ook redelijk veel nadruk. Ik zie het wel vaak bij internetgedichten, in ergere vorm, en dan is het erg lelijk.
Toevallig zag ik het bij de laatste regels van dit gedicht op de voorpagina:

Niet klagen, maar dragen en bidden om kracht
van even na zeven tot even voor acht.
Daarna wil de HEER van geen bede meer horen,
de godganse dag door beluistert hij koren
vooral die van NCRV en de EO;
zij zingen het mooist en wat meer is, pro Deo.

Kees Jiskoot.

Maar hier zal het wel komisch bedoeld zijn.

Is rijk rijm eigenlijk altijd storend, vraag ik me soms af. Bijvoorbeeld seringen-Lotharingen, (ook nog schrikkelrijm) klinkt dat jouws inziens erg verkeerd?
Zelf vind ik het om duistere redenen wel goed klinken.

Het was niet mijn bedoeling om de twee quatrijnen (deze fraaie spelling vond ik ergens en ga ik blijven gebruiken) als een paar te presenteren.
Ik vind het zelf grappiger om met die kreet te beginnen in Revanche.

Bas, ook fijn dat je remise-verliezen accepteert. Helaas heb je schoon gelijk met je aanmerking over het ritme. Ik prees me al gelukkig dat niemand erover struikelde.
Maar ja: héél storend is het niet, het werkt aanmerkelijker komischer dan jouw suggestie-regel; ’ ‘k Gaf’ is weer zo lelijk, ik stel voor dat we dit onder ons houden en er niet meer over praten.

Het ontgaat me trouwens ten enenmale waarom juichen en buigen niet op elkaar rijmen, dit even terzijde.
Laatst bewerkt: 03 juni 2011 10:07 door Katja Bruning.
Alleen ingelogde leden kunnen reageren.

Re: Twee schaakquatrijnen 03 juni 2011 13:06 #10

  • Ben Hoogland
  • Ben Hoogland's Profielfoto
  • Offline
  • Forumgod
  • Berichten: 2646
  • Ontvangen bedankjes 1677
een kleine nuance:

Schrikkelrijm: de klemtoon verschuift bij het tweede rijmwoord.
Dit hoeft niet per se de laatste lettergreep te zijn.

Leuk voorbeeld uit Jaap Bakkers Rijmhandboek
(Twee eenzame cowboys - Johnny en Rijk)

Wij zoeken naar koel helder water
Wij barsten reeds lang van de dorst
Ons paard is van droogte bezweken
Het rust in de buurt van Staphorst.

Als ik mijn gedichten teruglees en constateer dat ik rijk rijm heb gebruikt sla ik mijzelf voor de kop en hoop ik dat de lezer het niet is opgevallen. Tenzij bewust bedoeld is rime riche bij mij uit den boze.
Vaak is het zo dat de woorden behalve klankovereenkomst ook meestal een betekenisovereenkomst hebben. Dan wordt het rijm wel wat flauw.

Bij het rijmpaar seringen - Lotharingen weet ik het nog niet... hangt helemaal van het gedicht af (en van het metrum).

In de tripels gebruiken we bewust rijk rijm waarbij hetzelfde woord telkens weer een ander betekenis heeft.
Verba volant, scripta manent.
Laatst bewerkt: 03 juni 2011 13:07 door Ben Hoogland.
Alleen ingelogde leden kunnen reageren.

Re: Twee schaakquatrijnen 03 juni 2011 13:33 #11

  • Katja Bruning
  • Katja Bruning's Profielfoto
  • Offline
  • Moderator
  • Berichten: 1156
  • Ontvangen bedankjes 175
Bij nader inzien neem ik je suggestie toch over, Bas. Beter zo, ik moest even wennen, bedankt!

Dus schrikkelrijm kan heel komisch werken, Ben.
Ik heb hetzelfde met mijn oude gedichten, dat ik er altijd rijk rijm uit moet zien te ziften, het is blijkbaar een beginnerskwaal.

Die regel, ook in een oud, nog onderhanden te nemen, lyrisch, beetje kinderlijk, gedicht, is:

Bootje vaar voorbij seringen
Naar het land van Lotharingen

Veel stof tot nadenken weer, vaste regels zijn er niet, gelukkig maar!
Alleen ingelogde leden kunnen reageren.

Re: Twee schaakquatrijnen 03 juni 2011 16:44 #12

  • Bas Boekelo
  • Bas Boekelo's Profielfoto
  • Offline
  • Forumgod
  • Berichten: 4574
  • Ontvangen bedankjes 1409
“Het ontgaat me trouwens ten enenmale waarom juichen en buigen niet op elkaar rijmen, dit even terzijde.”

Dat is een kwestie van uitspraak. De CH is scherper dan de G. Juichen klinkt anders dan juigen, buigen klinkt anders dan buichen. Althans hier in westelijk Nederland.

Tafel rijmt niet op navel, ruisen rijmt niet op luizen.


vooral die / van NC /RV en /de EO;
zij zingen /het mooist en /wat meer is, /pro Deo.

Voor mij rijmt EO op Pernod en buro

De kerk schonk de koffie pro Deo
Bereid met de eigen Senseo
Laatst bewerkt: 03 juni 2011 16:44 door Bas Boekelo.
Alleen ingelogde leden kunnen reageren.
Tijd voor maken pagina: 0.253 seconden

Log in

Gebruikersnaam en wachtwoord:

Zoeken

Forum Recent

Uit het archief

De waarheid als een koe

Koe
Flickr.com
 
Een koe
Zegt doorgaans boe
En is in ieders geest
Een heel melkwaardig beest
 
 Met een knipoog naar De Koe van K. Schippers