Ha dag beste lieden,

De Sint en Pieten reizen af naar het zuiden. Herders en engelen worden wakker geschud om hun plekken bij stalletjes en in kerstbomen weer op te zoeken. Bussen poedersneeuw en -suiker moeten het gemis aan echte sneeuw een beetje goedmaken. Ik heb de eerste twee CO₂-neutrale (?!) kerstbomen (mét kluit) al in de kamer staan en de scharrelkip die voor mij het leven liet is reeds bij de slachter gearriveerd.

Kortom: tijd voor een kerstsonnet!

Inhoud: kerstgevoel, wat dat ook zijn moge... Het gedicht mag vrolijk beginnen en moet met ironie/sarcasme/cynisme worden afgesloten als het gezicht van een peuter dat aan een citroenlolly likt.

De heerlijke voorbeelden die ik hierbij gebruik zijn (zoek ze maar op in het Hindernet)
't Is Kersemis (Don Quishocking, tekst Willem Wilmink)
De kerstezel (Kinderen voor Kinderen, tekst Harry Jekkers)

Denk erom: de tweede tekstregel staat in de v.t. dus er moet in het oktet een tijdwissel worden gemaakt.

De vorm is u welbekend, daar verandert niets aan.
De regellengte is wat beknopter: jambische tetrameter.

1. (a,m) 't Is Kersemis, 't is Kersemis
2. (b,m/v,1)
3. (a,m,1)
4. (b.m/v,2)

5. (c,v,2)
6. (d.m.3)
7. (c,v,3)
8. (d,m,2)

9. (e.m.4) Pas langzaam drong 't tot me door
10. (f.v.4)
11. (e,m,5)
12. (f,v,5)

13. (g,m/v,allen)
14. (g,m/v,allen)

Legenda: (b,v,1) (rijmuitgang, geslacht, deelnemer)

De tweede kerstdag biedt bij uitstek de juiste atmosfeer om de gedichten te jureren, dus wacht niet tot na de kerstdis met inzenden...
Laat het u smaken!

Met groet, Ben

Leuk, Ben!

Is a wel vrouwelijk?

Mijn bijdrage:

1. (a,v) 't Is Kersemis, 't is Kersemis
2. (b,m,1) Ik koop kalkoen en ook een zalm
3. (a,v,1) Ik hoop dat het een verse is
4. (b.m,2)

5. (c,v,2)
6. (d.m.3)
7. (c,v,3)
8. (d,m,2)

9. (e.v.4) Pas langzaam drong 't tot me door
10. (f.m.4)
11. (e,v,5)
12. (f,m,5)

13. (g,m/v,allen)
14. (g,m/v,allen)

Oeps , dank je Bart voor de opmerking.

Gezien de eerste rijmuitgang is a natuurlijk mannelijk.

Om de vredige kerstster niet te bederven laat ik de rijmuitgangseisen in strofe 1 vallen. Zie maar wat het mooiste/beste past.

(Mag Zalm ook gelezen worden als Zallum? Dan krijgt het rijm toch een vrouwelijke uitgang)

In strofe 3 worden ze omgewisseld, dus m,v,m,v

Groet,
Ben

Liever geen Zallum, als iemand een suggestie heeft voor een feestelijke vis met een vrouwelijke uitgang....

Zo beter dan?

1. (a,m) ’t Is Kersemis, ’t is Kersemis
2. (b,v,1) Ik koop kalkoen en ook een blauwbaars
3. (a,m,1) Ik hoop dat het een verse is
4. (b,v,2) Zijn blik heeft wel wat onbetrouwbaars

5. (c,v,2) Ik mik hem gauw in marinade
6. (d,m,3)
7. (c,v,3)
8. (d,m,4)

9. (e,m) Pas langzaam drong 't tot me door
10. (f,v,4)
11. (e,m,5)
12. (f,v,5)

13. (g,m/v,allen)
14. (g,m/v,allen)

1. (a,m) ’t Is Kersemis, ’t is Kersemis
2. (b,v,1) Ik koop kalkoen en ook een blauwbaars
3. (a,m,1) Ik hoop dat het een verse is
4. (b,v,2) Zijn blik heeft wel wat onbetrouwbaars

5. (c,v,2) Ik mik hem gauw in marinade
6. (d,m,3) Want zonder kop vraagt niemand nog:
7. (c,v,3) Was het een goede of een kwade?
8. (d,m,4)

9. (e,m) Pas langzaam drong 't tot me door
10. (f,v,4)
11. (e,m,5)
12. (f,v,5)

13. (g,m/v,allen)
14. (g,m/v,allen)

In r.7 had ik eerst 'met kerst', maar dat lijkt te veel op r.1, vandaar veranderd in 'vandaag'.
Later: oeps, rijkrijm! r.6 en 7 waren eerst:
6. (d,m,3) Want vissen met een valse smoel
7. (c,v,3) Geef ik vandaag zelfs geen genade

Overigens was een zin met 'geef ik geen genade' goed van toepassing geweest op die kalkoen!
Maar nu mijn aanvulling:

1. (a,m) 't Is Kersemis, 't is Kersemis
2. (b,v,1) Ik koop kalkoen en ook een blauwbaars
3. (a,m,1) Ik hoop dat het een verse is
4. (b,v,2) Zijn blik heeft wel wat onbetrouwbaars

5. (c,v,2) Ik mik hem gauw in marinade
6. (d,m,3) Want zonder kop vraagt niemand nog:
7. (c,v,3) Was het een goede of een kwade?
8. (d,m,2) Zo schreef ik vrijuit in mijn blog

9. (e.m.4) Pas langzaam drong 't tot me door
10. (f.v.4) Twee van de drie zijn veganistisch (of veganisten)
11. (e,m,5)
12. (f,v,5)

13. (g,m/v,allen)
14. (g,m/v,allen)

1. (a,m) 't Is Kersemis, 't is Kersemis
2. (b,v,1) Ik koop kalkoen en ook een blauwbaars
3. (a,m,1) Ik hoop dat het een verse is
4. (b,v,2) Zijn blik heeft wel wat onbetrouwbaars

5. (c,v,2) Ik mik hem gauw in marinade
6. (d,m,3) Want zonder kop vraagt niemand nog:
7. (c,v,3) Was het een goede of een kwade?
8. (d,m,2) Zo schreef ik vrijuit in mijn blog

9. (e.m.4) Pas langzaam drong 't tot me door
10. (f.v.4) Twee van de drie zijn veganistisch
11. (e,m,5) En zuiver op de graten, hoor!
12. (f,v,5) Wat nu met Chicken/Fish & Fristies?

13. (g,m/v,allen)
14. (g,m/v,allen)


(Om even even aan te haken op Hendrikjes oproep in het draadje over bij Zwarte dagen: ik vind het zeker leuk om mee te doen. Het is inderdaad een gezellig spel rondom een haardvuur. Ik had alleen al aan de drie vorige meegedaan en ik wilde anderen ook een beurt gunnen. Dus mijn oproep: als er anderen gepasseerd zijn omdat ze hier niet zo vaak komen, laat het dan even weten)

"Fristies" als in breakfast cereal?

Fristies als in een paar pakken gore melk met veel suiker en een aardbeiensmaakje. Zie fristi.nl

't Is Kersemis, 't is Kersemis
Ik koop kalkoen en ook een blauwbaars
Ik hoop dat het een verse is
Zijn blik heeft wel wat onbetrouwbaars

Ik mik hem gauw in marinade
Want zonder kop vraagt niemand nog:
Was het een goede of een kwade?
Zo schreef ik vrijuit in mijn blog

Pas langzaam drong 't tot me door
Twee van de drie zijn veganistisch
En zuiver op de graten, hoor!
Wat nu met Chicken/Fish & Fristies?

Die maal je door de sauce Soubise
"Oh Ben, die tofu was exquise!"

r.13 'in' veranderd door 'door'

't Is Kersemis, 't is Kersemis
Ik koop kalkoen en ook een blauwbaars
Ik hoop dat het een verse is
Zijn blik heeft wel wat onbetrouwbaars

Ik mik hem gauw in marinade
Want zonder kop vraagt niemand nog:
Was het een goede of een kwade?
Zo schreef ik vrijuit in mijn blog

Pas langzaam drong 't tot me door
Twee van de drie zijn veganistisch
en zuiver op de graten, hoor!
Wat nu met Chicken/Fish & Fristies?

Poisson mâché à fraises pourris
En zuipen tot de Guerre Vomi

't Is Kersemis, 't is Kersemis
Ik koop kalkoen en ook een blauwbaars
Ik hoop dat het een verse is
Zijn blik heeft wel wat onbetrouwbaars

Ik mik hem gauw in marinade
Want zonder kop vraagt niemand nog:
Was het een goede of een kwade?
Zo schreef ik vrijuit in mijn blog

Pas langzaam drong 't tot me door
Twee van de drie zijn veganistisch
en zuiver op de graten, hoor!
Wat nu met Chicken/Fish & Fristies?

Pinot erbij lijkt mij het best
Hun app ik: ‘positief getest’

’t Is Kersemis, ’t is Kersemis
Ik koop kalkoen en ook een blauwbaars
Ik hoop dat het een verse is
Zijn blik heeft wel wat onbetrouwbaars

Ik mik hem gauw in marinade
Want zonder kop vraagt niemand nog:
Was het een goede of een kwade?
Zo schreef ik vrijuit in mijn blog

Pas langzaam drong ’t tot me door
Twee van de drie zijn veganistisch
en zuiver op de graten, hoor!
Wat nu met Chicken/Fish & Fristies?

Voorafje van mijn kerstmenu
Wordt: veganist in eigen jus

t Is Kersemis, ’t is Kersemis
Ik koop kalkoen en ook een blauwbaars
Ik hoop dat het een verse is
Zijn blik heeft wel wat onbetrouwbaars

Ik mik hem gauw in marinade
Want zonder kop vraagt niemand nog:
Was het een goede of een kwade?
Zo schreef ik vrijuit in mijn blog

Pas langzaam drong ’t tot me door
Twee van de drie zijn veganistisch
en zuiver op de graten, hoor!
Wat nu met Chicken/Fish & Fristies?

Ik kom nu maar met dit idee
Neem zelf je eigen lunchbox mee

Dag beste mensen,

Ik hoop dat deze kerst voor jullie een licht gevend feest is.
Ondanks de rustige stilte in huis wil ik deze feestweek voor geen minuut missen.
Zelf heb ik al veel bijzondere dingen beleefd tot nu toe.
Voor deze tweede kerstdag heb ik de eervolle taak op mij genomen het 26e samenwerksonnet te jureren, wat ik van harte doe.

Mijn complimenten aan allen die hebben samengewerkt aan dit gedicht. Mooi om te zien hoe we in de taal ronddolen zonder te verdwalen (vrij naar Tolkien) Ik loop dit in meerdere opzichten bijzondere sonnet stap voor stap met u door.

Allereerst de twee gegeven zinnen. Beide zijn afkomstig van liedteksten waarin kerstmis op ironische en humoristische wijze centraal staat. Niets wijst nog op het eindspel, waar de spotlights op het kerstmaal staan. Dit verandert al wel in de eerste regels.

Adjudant B gaat de markt op en scharrelt vis en kalkoen bijeen. Een goed begin lijkt me.

’t Is Kersemis, ’t is Kersemis
Ik koop kalkoen en ook een zalm
Ik hoop dat het een verse is

Na enig geharrewar over het geslacht van de rijmuitgang in de eerste strofe (foutje van mij!) neemt Judy het voortouw en verandert de zalm in blauwbaars, waar ze meteen een prachtige rijmvondst (géén rime riche) aan koppelt. Eerste strofe klaar.

’t Is Kersemis, ’t is Kersemis
Ik koop kalkoen en ook een blauwbaars
Ik hoop dat het een verse is
Zijn blik heeft wel wat onbetrouwbaars

Ik mik hem gauw in marinade

Hendrikje vervolgt bereiding van de vis nauwgezet en maakt korte metten met de lugubere aanblik van de vis:

Want zonder kop vraagt niemand nog:
Was het een goede of een kwade?

Hendrik maakt een zijsprong door een en ander kennelijk in een blog te noteren. Dit is een op zichzelf staand gegeven dat verder niet wordt uitgewerkt. Wellicht een noodsprong om op “nog” te rijmen? Vervolgens worden in regel 10 een aantal (twee van de drie) veganisten ten tonele gevoerd. Ik ga er maar vanuit dat dat genodigde tafelgasten zijn(?) Dat zoiets langzaam tot je doordringt, terwijl de ingrediënten al zijn aangeschaft en een en ander in een blog is verwerkt is op z’n zachts gezegd merkwaardig. (Al flink van de pinot geproefd?) Wel geeft Hendrik het stokje door met een alternatief.

Zo schreef ik vrijuit in mijn blog

Pas langzaam drong 't tot me door
Twee van de drie zijn veganistisch (of veganisten)

Jaap pakt het stokje graag en met twee handen aan. Leuk dat hier een lijntje wordt getrokken tussen de mogelijk onbetrouwbare vis en het zuiver op de graat zijn van de disgenoten.
Noot: In het spreekwoord is “graat” enkelvoud, geen meervoud.
Vervolgens vult Jaap de menukaart op met nogal platte gerechten, die je niet gauw op een kerstdis zult aantreffen. Dat hij moet uitleggen dat Fristi (enkelvoud) een aardbeiendrankje is en geen Frosties (een evenzo goor ontbijtgerecht) maakt het gedicht wellicht wat minder makkelijk te interpreteren.

En zuiver op de graten, hoor!
Wat nu met Chicken/Fish & Fristies?

Hendrikje is oplossingsgericht bezig. Onder het mom van “wat niet weet, wat niet deert” maakt ze van de ingrediënten een tofu met een uiensausje. Zulk een saus wordt met boter en melk gemaakt. Ook niet echt een recept voor de echte veganist… Ik heb ooit één poging gewaagd om deze op vega wijze te maken. Om op z’n Amsterdams te zeggen: “niet te vréten”! Enne…ooit een smakelijke tofu (sec) geproefd?

Die maal je door de sauce Soubise
"Oh Ben, die tofu was exquise!"

Jaap heeft het, gezien zijn reactie helemaal gehad met de disgenoten. Hij vermengt de fijngemalen vis met beschimmelde aardbeien en voert de strijd met de fles tot de braakoorlog erop volgt.
Ik bespeur hier een poging tot het voeren van een Franstalige menukaart, echter ik twijfel aan de grammaticale juistheid van de zinsdelen. Volgens mijn beperkte kennis is een poisson mâché een met papier en behanglijm vervaardigde vis. Door het meervoud van fraises wordt de sjwa iets verlengd waardoor er een tussen-syllabe ontstaat. Of dit echt een extra daling oplevert is nu niet echt van belang maar voor de preciezen onder ons wel een mogelijk punt van discussie.

Poisson mâché à fraises pourris
En zuipen tot de Guerre Vomi

Door te bloggen en te appen zet Hendrik het gedicht volledig in deze tijd. Hij lost het eindspel wat vriendelijker op en laat op ludieke wijze aan de genodigden weten dat de wijnkeuze al door de gastgever (met een knipoog naar de COVID-pandemie) op drinkbare waarde is geschat:

Pinot erbij lijkt mij het best
Hun app ik: ‘positief getest’

Judy weet wel raad met die lastige gasten. Dit hoeft verder geen uitleg:

Voorafje van mijn kerstmenu
Wordt: veganist in eigen jus

Adjudant B weet het echt niet meer. Daar gáán m’n kalkoen en vis… Hij gaat zich zéker de vingers niet branden aan het vervaardigen van vega-eten. Zijn oplossing: zoek het zelluf maar uit.

Ik kom nu maar met dit idee
Neem zelf je eigen lunchbox mee

Alle vijf verschillende oplossingen. Overal is iets voor te zeggen. Na een nogal lastige opbouw van de eerste strofen, waarbij de kerstvrolijkheid nog niet écht van de regels spat moeten we het echt hebben van een knallende afsluiter. Ik heb vooral gekeken naar wie het beste aansluit bij de opdracht die in de aanzet van dit gedicht gegeven is:

Inhoud: kerstgevoel, wat dat ook zijn moge... Het gedicht mag vrolijk beginnen en moet met ironie/sarcasme/cynisme worden afgesloten als het gezicht van een peuter dat aan een citroenlolly likt.

Met haar drastische draai aan de gehaktmolen is Judy degene die het sterkst uit de hoek komt en dus het stokje mag overnemen.

Ik wens u allen een smakelijke maaltijd toe en hoop dat u iets van uw gasten heel laat.

Lichte kerstgroet, Ben

Proficiat Judy!

Ben, ik heb je analyse met smaak gelezen Je hebt sommige aspecten op een manier belicht die voor mij nieuw waren. Leuk is dat!

PS: Ik had Hendriks uitsmijter begrepen als: je hoeft niet te komen want ik heb corona, zogenaamd dan, en daar drink ik op. Klopt, Hendrik?

Klopt Hendrikje, zo had ik hem bedoeld.
Maar ook ik vond Judy's plot het sterkst, en het meest in de geest van de opdracht.
Complimenten, Judy!

Dat is nog es een leuk kerstcadeau!
Wat een zwierig juryrapport, Ben. Hopelijk betekent die ‘lichte kerstroet’ niet dat je boom in de fik is gegaan?

Ik voel me zeer vereerd en ga me deze week storten op de nieuwe opgave.

PS
In mijn idee kwam Hendrik met dat bloggen om van tegenwoordige tijd naar verleden tijd te switchen.
En het zou me niks verbazen als er in Fristi standaard beschimmelde aardbeien worden verwerkt.

Gefeliciteerd Judy,

Terecht gewonnen. Ik vermoed dat er in Fristi helemaal geen aardbei zit, maar een vaag E-nummer.

Ben, bedankt voor je gedicht en je mooie juryrapport. Ik spreek niet veel Frans meer sinds de middelbare school, maar Poisson mâché is volgens mij gewoon (voor)gekauwde vis. Papier mâché is letterlijk dus: gekauwd papier. En ja, daar lijkt het ook wel op, eigenlijk.

Groeten,

Jaap