In het Belgische Humo verscheen in 1986 een serie over kinderleed. De redactie verzocht Drs. P het introductievers te maken dat in de vorm van deze ballade verscheen in het nummer van 11 augustus, vergezeld van het portret van een aandoenlijk kereltje in lederhosen met bekende gelaatstrekken:
De boodschap van HUMO was zeer expliciet :
De markt heeft nog ruimte voor meer exemplaren
Al hebben we reeds een gigantisch debiet
We zetten nu alles op haren en snaren
En zoeken een middel om opzien te baren —
Doeltreffend, oorspronkelijk, hard als graniet
(Onnodig ditmaal om gevoelens te sparen)
Dus zend ons een stuk over kinderverdriet
Het kinderverdriet van Geertruida of Piet
Daar hoeven we ons niet zo blind op te staren
Wellicht bij de nonnen zéro de conduits
Of pijnlijk vermaan bij de Paters Tartaren
Voortijdig contact met cognac of sigaren
Verlies van een teddybeer, oog of parkiet
En nepleveranties van drughandelaren —
Banale gevallen van kinderverdriet
Mijn smart daarentegen was geenszins gratuit
Ik denk aan mijn ouders, die weerwolven waren
Mijn broer de nudist (en daarbij travestiet)
Mijn zuster, gebezigd door 9 huzaren
Mijn lievelingskreeft — ai, nog voel ik zijn scharen —
Mijn schoolvriend, geraakt door een meteoriet...
Gelet op het voorgaande, valt te verklaren
Hoezeer ik geneigd was tot kinderverdriet
O lezers, de tranen die U thans vergiet
Zij kunnen in bitterheid niet evenaren
Wat ik heb vergoten in vroegere jaren
Het vloeibaar product van mijn kinderverdriet
De nieuwe, door de EO in het leven geroepen mythe dat nu pas ontdekt is dat Willem van Oranje zijn beroemde laatste woorden niet gesproken heeft lijkt succesvol. In het EO-programma 'Dit is de dag' werd er vandaag weer een schepje bovenop gedaan door de historicus Fik Meijer er bij te halen, die een enthousiast betoog hield over klassieke laatste woorden, maar met geen woord poogde de onzin te ontkrachten. Geen wonder, want hij weet er de ballen van.
Zijn terrein is de klassieke oudheid en in plaats van te zeggen: ‘ Sorry jongens, daar weet ik niks van’ liet hij zich voor het christelijke karretje spannen en meende zelfs dat het nog helemaal niet zeker was, want zo’n forensisch rapport was ook voor discussie vatbaar. Achottegot.
Tip voor de EO: stel eens een commissie samen om met een nieuwe onthulling te komen: dat de calvinisten helemaal niet altijd trouwe Oranjeklanten waren en het volk niet als één man achter de prins stond.
Hier vast wat voorstudie uit mijn bundel De Canon van Nederland:
Balthazar G.
Hij wou geen maagden in een paradijs
Wel adeldom en een groot geldbedrag
Daarnaast moest hij aan nog iets groters denken
Het ging om roem en glorie en ontzag
En om de aandacht die men hem zou schenken
Hij was geen onbenul; hij telde mee!
Te lang al had hij zich diep laten krenken!
Zo’n type dus, net als die Mohammed B.:
Geloof, gepaard met hevig niet goed wijs
Al gaat de vergelijking verder mank:
De Prins had niets van Pim weg, godzijdank
Balthazar Gerards, een enge gelovige jongeman, kon zijn frustraties niet kanaliseren bij een Evangelische Omroep en besloot de prins van Oranje te vermoorden, wat hem lukte.
Hij werd meteen gepakt en gedroeg zich in het portiershuis trots als een martelaar. Martelen deden ze hem ook, drie dagen lang, waarna nog een expert op dit terrein, de Utrechtse scherprechter Jan Michielsz. overkwam ‘omme noch eens tot scherper examen te procederen’. Balthazar slaagde met glans, maar zijn onthoofding in Delft verliep tumultueus, want het volk was pro-Gerards en riep verwensingen naar de beul.
De Prins was namelijk helemaal niet zo populair, geloof al die boekjes toch niet! Negen van de tien mensen waren rooms, de fanatieke calvinisten, die de motor van de opstand waren, vonden hem te slap omdat hij godsdienstvrijheid voorstond: de Leidse calvinistische predikant Petrus Mackius riep van de kansel dat zijn dood zijn verdiende straf was.
Heeft u trouwens meteen opgemerkt dat Pim Fortuyn helemaal niet door Mohammed B. of een andere enge moslim is vermoord, maar door een vegetariër?
Nee maar, wat een ontdekking! Een commissie die de moord op Willem van Oranje onderzoekt is na lang, degelijk speurwerk (vast niet voor niets) tot de opzienbarende conclusie gekomen dat de prins op slag dood geweest moet zijn en nooit zijn beroemde laatste woorden heeft kunnen spreken. Een commissielid sprak het vermoeden uit dat de Staten van Holland die waarschijnlijk bedacht hadden om het volk een hart onder de riem te steken. Vermoeden? Uitzoeken commissie! Het journaal was er vol van en het SBS6-nieuws had een heuse schoolmeester voor de camera gesleept die verontwaardigd verklaarde dat we vier eeuwen voor de gek gehouden zijn en dat alle schoolboekjes herschreven moeten worden. Alle?
Nee; want wat lezen wij in De Canon van Nederland, ten behoeve van Middelbaar Onderwijs en Inburgeringscursus, tweede en herziene druk van 2009, van de hand van ons redactielid Jaap van den Born op pagina 48? Wij citeren:
"Waarheidsgetrouw
'Voor satans leugens houd ik mij stokdoof
En ook de paus, die Hoer van Babylon
Kan mij niet met zijn leugens imponeren
Ik laaf mij aan de Enig Ware Bron
Zijn Waarheid zal tenslotte triomferen!
Gods Woord houdt stand in alle eeuwigheid!
En dat wil ik ook aan de mensen leren
Zij dienen met de Waarheid gekastijd:
De Waarheid van het Enig Waar Geloof!
En wie de satan dient zal dat lang heugen:
De hel is voor die Dienaars van de Leugen!'
Op 10 juli 1584 schoot Balthazar G. drie kogels op Willem van Oranje af, ‘hem gerakende onder zijn herten daar een van de drie loden after de schouder weder uit kwam ende also met enen schoot lever, longe, mage, geraackt worde’.
Dan krijgt iedereen wel de bijnaam ‘De Zwijger’.
Maar nee; volgens de calvinistische hofpredikant van de prins, Pieter Loizeleur, beter bekend als De Villiers, die in opdracht van de Staten de enige officiële versie van de gebeurtenis schreef, ‘Verhaal van de Moort,’ wist de prins er nog een hele Franse volzin uit te persen: ‘Mon Dieu, ayez pitié avec moi et de mon pauvre peuple.’
Op 16 juli kreeg de officier van Delft opdracht ‘met alle neerstigheydt’ elk ander bericht over de moord op te sporen en uit de roulatie te nemen.
Nu had in 1582 al ene Jean Jaureguy een aanslag op de prins gepleegd die hij, hoewel zwaargewond, overleefd had en ook tóen had De Villiers het officiële verslag geschreven.
Bij die gelegenheid had de prins, volgens De Villiers, ineenzinkend als laatste woorden de mooie volzin: ‘Ik zoek mijn toevlucht tot de barmhartigheid van God; alleen in Gods barmhartigheid ligt mijn heil’, scherp articulerend uitgebracht.
Nú was er een kroongetuige, de burgemeester van Leeuwarden, Rombout Uylenburgh, die net met de prins warm had gegeten en bij de moord aanwezig was, en dié schreef dat de prins ‘deur enen Bourgoignon ( zeg maar een roomse Marokkaan) moorddalijcken met ene Buxe, geladen met drie looden, geschooten, ende terstondt daarnaa deser werelt standvastelijck overleden.’
Het is een hardnekkige traditie in elke vorm van christendom dat zij die het meest vurig voor hun Waarheid strijden, nooit in hun eerste leugen gestikt zijn."
De schoolboekjes hoeven niet herzien. Ze dienen slechts te vervangen te worden. En dat kan, want gelukkig is De Canon enz. nog steeds op internet makkelijk verkrijgbaar bij uitgeverij Liverse.
Schoolbesturen, ik zou zeggen; bestellen, want er staat nog veel meer in waar latere commissies nog achter zullen komen.
Den Briel 1572
Maeten, het sál lucken!
Slaet de Speck aen stucken!
Voor de vrijheyt van het Woort!
Wegh die paepsche pyen
Híer die mast; rammeien
Die vermaeledydhe poort!
T’gaeth om eedle saecken
Die int herte raecken
Plondert dus en suypt en moort!
Na uit de mist geraakt te zijn komen we met de boot aan in Finland. Daar blijken ze Fins te praten, oftewel Suomen kieli, een sterk agglutinerende taal, wat weliswaar smeekt om een ollekebolleke, maar lid blijkt van de finoegriesiche taalfamilie, onverstaanbaar en met niets te melden over versvormen. Wat doen we hier eigenlijk?
Gelukkig blijkt die taal verwant aan het Hongaars, hoewel ze elkaar niet verstaan, dus meteen met de bus naar Hongarije, want daar zijn ze gek op poëzie, mede dankzij Balint Balassi (1554-1594) een aristocratische calvinist (hoewel hij later rooms werd omdat zijn protestantse schoonfamilie hem failliet probeerde te procederen).
Die schreef zich een ongeluk, over godsdienst, krijgsroem en zijn hopeloze liefde voor ene Anna Losonczy, die wel van hem hield maar de onhebbelijke gewoonte had anderen te huwen.
Hij is nog steeds populair in Hongarije, zijn liederen worden nog ten gehore gebracht en zijn poëzie, op muziek gezet, ook.
Wat voor ons van belang is, is dat hij beroemd werd om de coupletvorm die zijn naam draagt, het Balassi-couplet.
Dit heeft het rijmschema aabccbddb en omdat in het Hongaars de klemtoon op de eerste lettergreep ligt bestaat het automatisch uit trocheeën. Het aantal trocheeën bedraagt 334334334 en is afwisselend vrouwelijk en mannelijk: vvmvvmvvm.
Nou, dat is toch niet al te moeilijk lijkt me; het doet sterk denken aan ‘Simpe sampe sompe, Hannes loopt op klompen’ en waarom ze er zo’n drukte over maken in Hongarije is me niet duidelijk. Maar het is toch al een raar land: ze hebben geen marine, maar wel een standbeeld van een admiraal. En wel een van ons; Michiel de Ruyter (in Debreçen, ga zelf maar kijken als je me niet gelooft). Omdat hij 40 dominees uit handen van de Barbarijse zeerovers gered heeft. En die stonden weer onder bevel van ook al een Nederlandse admiraal; Suliman Reys, (eigenlijk Arie Veenboer uit Hoorn). Dat heeft allemaal niets met versvormen te maken maar omdat het morgen 1 april is en op 1 april 1572 onze vrijheidsstrijd serieus begon wil ik daar toch even bij stilstaan.
Je kon het lezen op full colour raambiljetten
De thuisclub na een gouden wissel stukken beter
Ons dorpje maakt met Roozenwater korte metten
Het slangenmens bewijst zich in de zestien meter
De hooligans van Labbertong, nou ja, de nette
Trakteerden alle kroegbezoekers op een biertje
Maar gaven aan om heel goed op te blijven letten
Want iemand zag bij Remko iets van een maniertje
Te laat! ’t Omhoog getilde schaap begon te blaten
Dat je sportief gezien al gauw een grote bent
Wanneer je wordt gehaald door Alphen aan den Rijn
Vanuit de Porsche riep het naar zijn oude maten
Ach ja, het is gewoon een kwestie van talent
Succes jullie met lening en betaaltermijn
Stichting Feest der Poëzie presenteert de Salon der Verzen, een bijzondere belevenis met poëzie, muziek en magie. Op donderdagavond 29 maart vindt deze voorstelling plaats in de sfeervolle ambiance van Atelier De Werkvloer te Utrecht.
De dichters van het Feest der Poëzie, waaronder Mieke van Zonneveld, M.A.W. Ouderyte en Simon Mulder, dragen voor. Zij doen dat o.a. uit hun bijdragen aan Avantgaerde, een uit lood gezet, op een drukpers uit 1913 gedrukt en handgebonden periodiek voor de dichtkunst. Ook is er muziek van sopraan-pianoduo Susanne Winkler en Daan van de Velde met klassieke liederen, waaronder liederen van vergeten 19e-eeuwse Nederlandse componisten, en een magische act van verwonderaar Arjan van Vembde, die poëzie en goochelkunst verenigt. U proeft de sfeer van een 19e-eeuwse salon!
Datum, tijd: 29 maart 2012,
Zaal open: 19:45 uur, aanvang: 20:15 uur
Entree: 11,- euro/9,- euro
Locatie: Atelier De Werkvloer, Brigittenstraat 7, Utrecht
Reserveren: www.feestderpoezie.nl onder ‘Salon der Verzen’ en dan ‘Reserveren’ of mail naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
Naam: Pierre Bellemans
Bijnaam: onbekend
Nationaliteit: Belgisch
Geboren: 20 januari 1949 Gooik, België
Overleden: 12 september 1972 Gooik, België
Naam: Marc Demeyer
Bijnaam: De Reus van Outrye
Nationaliteit: Belgisch
Geboren: 19 april 1950 Avelgem, België
Overleden: 20 januari 1982 Merelbeke, België
Naam: Ludo Vanderlinden
Bijnaam: onbekend
Nationaliteit: Belgisch
Geboren: 27 januari 1951 Herentals, België
Overleden: 14 december 1983 Lier, België
Naam: Louis Vereydt
Bijnaam: onbekend
Nationaliteit: Belgisch
Geboren: 25 november 1950 Noorderwijk, België
Overleden: 13 augustus 1977 Herentals, België
Op 2 september 1971 winnen vier onbekende Belgische amateurs in Mendrisio de wereldtitel op de 100 kilometer-ploegentijdrit. De Nederlandse ploeg, met onder andere Fedor den Hertog de belangrijkste kanshebber, delft met een achterstand van 1’ 38’’ het onderspit.
Een jaar later overlijdt Pierre Bellemans, een van de Belgische reserves, op 23-jarige leeftijd aan een hartstilstand. Helaas zal het daar niet bij blijven.
Aftelversje
Ze hadden heel de wereld klop gegeven
en lazen Holland nou eens mooi de les:
vier Belgen, inclusief reserves zeven.
Een heeft maar kort plezier van het succes:
Pierre Bellemans. Zijn levenloze lijf
vond men in bed. Toen waren er nog zes.
Dan sneuvelt in dit bikkelhard bedrijf
Louis Verreydt. Zijn hart had op papier
nog vijftig jaar. Toen waren er nog vijf.
Een nieuwe prooi in Knekelman’s vizier:
Demeyer, Marc stapt af. Bij autopsie
bleek hartstilstand. Toen waren er nog vier.
En Ludo Vanderlinden? Ook fini.
Zijn hart. What else? Nu zijn er dus nog drie.
Als je van IJsland de boot neemt naar Noord-Europa kan het gebeuren dat uit het niets een mistbank opdoemt, het kompas van slag raakt en, als de mist vervaagt, een eiland opduikt dat nergens vermeld wordt. Wie aan land gaat ontdekt dat hij in Lithanië is,waar merkwaardig genoeg Engels de spreektaal is en een oude literaire traditie leeft met een eigen poëzievorm, de Bogato.
Het dagelijks taalgebruik is doordesemd van deze versvorn; jong en oud leveren commentaar op het weer, werk en elkaars karaktereigenschappen in bogato’s, die onderscheiden worden in vier vormen, genoemd naar het aantal lettergrepen dat er in voorkomt:
Bogato 9: Kinderbogato
Bogato 7: Populaire bogato
Bogato 5: Meesterbogato
Bogato 3: Filosofenbogato
Rijm is niet verplicht maar treedt wel op als aaa, aab of abb; zelden aba.
Bogato 9.
De kinderbogato is de makkelijkste en is natuurlijk deel van de opvoeding.
In de puberteit wordt deze verlaten en overgestapt naar de bogato 7, wat gezien wordt als rituele overgang naar de volwassenheid. In de kinderbogato worden korte lessen over moraal en praktische zaken vervat, zoals het goed achter de oren wassen en het niet bijten van anderen.
Of commentaar hierop van de kinderen zelf.
De twee eerste regels bestaan uit 2 jamben of 2 trocheeën en de laatste uit één lettergreep.
Jamben
x/x/
x/x/
/
Eerst jong dan oud
Eerst vuur dan koud
Fout?
Trocheeën
/x/x
/x/x
/
Hou je mond en
Eet je pap op
Nu!
Bogato 7.
Dit is de vorm die in alledaagse conversatie vervlochten wordt; om de liefde te verklaren, in weerberichten, vervloekingen,technische communicatie, bestellingen bij de bakker enzovoort en wordt als onmisbaar beschouwd. In scholen en kroegen worden regelmatig wedstrijden georganiseerd waar de deelnemers elkaar de loef afsteken in wat wel als de kortste rapcontests ter wereld gezien mag worden.
De eerste en tweede regel bestaan uit één anapest of dactylus en de laatste uit een enkele lettergreep
Lees meer: Een reis rond de wereld in 80 versvormen. Deel 65: Lithiaanse poëzie
Dat zij na een minuut of twee al achterstonden
Door onbenullig vrije ruimte te doneren
Leek vooralsnog het clubje eens zo jonge honden
Van F.C. Labbertong niet in het minst te deren
Toen hun rivaal al rap de tweede liet noteren
En ook de derde viel in luttele seconden
Werd luid gescholden op de bloedeloze heren
Die het vertrouwen van de eigen aanhang schonden
Op de tribune zong men zich de kelen schor
Men smeekte om een changement van het decor
En ja, daar was hij, Remko, met zijn lichte tred
Hij sloopte vier keer de defensie van die ‘ratten’
Zie daar, het wonder van een droom in het sonnet
Je mag de kracht van een poëet niet onderschatten
(Lobbertang: versvorm waarbij alle rijmwoorden bestaan uit letters, voorkomend in het laatste woord, dat tevens een anagram van het eerste rijmwoord moet zijn. Bedacht door Drs. P)
Naam: Gerrie Kneteman
Bijnaam: de Kneet
Nationaliteit: Nederlands
Geboren: 6 maart 1951, Amsterdam, Nederland
Overleden: 2 november 2004, Bergen (Noord-Holland), Nederland
Een lange erelijst. Kneteman wint vier keer de Ronde van Nederland. In 1978 wordt hij wereldkampioen bij de profs op de Nürburgring. Hij wint Parijs-Nice, de Ruta del Sol, de Ronde van de Middellandse Zee en de Ronde van België. Twee keer schrijft hij de Amstel Gold Race op zijn naam. Hij is acht dagen de gele truidrager in de Tour de France. Rijdt de Tour dertien keer en wint daarin tien (10!) etappes. In 1983 komt hij ten val in Dwars door België. Voor zijn leven wordt gevreesd. Na revalidatie keert hij toch nog terug in het peloton. En wint dan in 1985 voor de tweede keer de Amstel Gold Race. Behalve door zijn successen wordt hij bekend om zijn gevatte vernieuwingen van het wielerjargon.
Gerrie Kneteman
Van Moser won je in een sprint-à-deux.
Je ging, zei je, voor dood of gladiolen.
Vernieuwer van het wielertaalmilieu:
“Ze reden uitgewoond met open holen”,
en als je hen het snot voor ogen reed,
dan “harkten zij in waaiers van mongolen”.
Ze noemden jou gekscherend onze Kneet.
De clown en filosoof van ’t peloton,
die niet gespaard werd voor groot wielerleed.
Een auto die je niet vermijden kon,
maar dat jij je daarna weer oversteeg
toen je – hersteld – nog die klassieker won.
Jouw laatste vlucht bracht hier nog veel te weeg.
Je ging te vroeg. Dik vijftig en je zweeg.