Een drugshandelaar uit De Peel
klimt graag in de bergen – en veel.
Hij glimlacht tevree,
want op de K2
voelt hij zich een topcrimineel.

Leuk gevonden, alleen: het metrum voor de limerick schrijft amfibrachen voor in regels 1, 2 en 5:
∪—∪ ∪—∪ ∪—∪
In dit vers is het voor die regels:
∪—∪ ∪—∪ ∪—

Ik snap wat je zegt, maar toch begrijp ik het niet helemaal. Op dit forum en elders op internet vind ik legio voorbeelden van limericks waarvan regel 1, 2 en 5 bestaan uit twee amfibrachen en een jambe. Zelfs de pagina over de limerick op Wikipedia begint hier als eerste mee. Blijkbaar zijn er dus twee vormen mogelijk? Of hoe zit dat dan? Ik wil het wel graag goed doen.

Hoi Christian,
Dit forum is strenger dan andere bronnen wat betreft gedichten in vaste vorm. Voor de limerick, zie het tabje "Limerick" bovenaan in beeld. Het beschrijft de vorm en geeft twee voorbeelden. Ook van harte aanbevolen: Wim Meyles' "Minicursus Light Verse", ook een tabje bovenaan. Succes!

Beste Christian,

Het is ook verwarrend. Het overgrote deel van de limericks op internet voldoet niet aan metrische voorschriften.
Het voorbeeld van Charivarius op Wikipedia klopt ook niet.
Zoals Hendrikje terecht opmerkt zijn we op Het vrije vers vrij streng.
Het is prijzenswaardig dat je het goed wilt doen!
Een rijzende ster blijft een heel aardig vers.
De befaamde grijze tsaar, Drs. P, had geen formele bezwaren tegen jouw limerick gehad.
In zijn Versvormen. Leesbaar handboek geeft hij dit voorbeeld:

Het schema: aabba
Het metrum - och, kijk het maar na
In Ierland begon het
En menigeen kon het
In Nederland echter...nou ja

Het metrum volgens hem is de anapest, met varianten.

Hartelijke groet,
Inge

Ik behoor tot de rekkelijken die dit een aanvaardbare limerick vinden

Zie ook de Engelstalige Wikipedia, onder Form. (Ik mag hier momenteel geen link plaatsen)

Beste dichters,

Dank je, Judy. Dit is de link:
en.wikipedia.org/wiki/Limerick_(poetry)

Hier de Nederlandstalige versie
nl.wikipedia.org/wiki/Limerick_(dichtvorm)

In feite vind ik net als jij, Niels, de limerick van Christiaan ook best goed.
Bij de vormbeschrijving op Het vrije vers is vermeld: ook de limerick in anapest komt voor.
Op de Engelse site staat: The third and fourth lines are usually anapaestic, or one iamb followed by one anapaest. The first, second and fifth are usually either anapaests or amphibrachs.

Berkijk ik nogmaals jouw limerick, Christian:

Een drugshandelaar uit De Peel
klimt graag in de bergen – en veel.
Hij glimlacht tevree,
want op de K2
voelt hij zich een topcrimineel.

Dit zou dus metrisch goed zijn als r. 1, 2 en 5 met twee onbeklemde lettergrepen zou beginnen, want dan is het een volledige anapest.

In oktober heb ik op het forum een oproep gedaan een kloppende limerick te schrijven
www.hetvrijevers.nl/index.php/forum/30-L...schrijf-een-limerick
De vormbeschrijving stond toen al op HVV. Verreweg de meeste inzendingen klopten.
Wellicht handig, Christian, om daar eens te kijken.

Hartelijke groet,
Inge

Wat zo leuk is aan de limerick, zoals omschreven bij de vormen op deze site, is dat-ie danst. En dat komt door de afwisseling van vrouwelijk en mannelijk rijm en de variatie in regellengte, volgens mij. Als het alleen maar mannelijk rijm is, wordt het gauw een dreun. Niet dat ik dit vers een dreun vind, maar om aan te geven waarom je houden aan het vormvoorschrift "werkt". Het is er niet voor niets. Verder:

Strikt genomen past regel 5 niet in het metrumschema. Voor wat het waard is.

Als je het natuurlijk leest, krijg je:
voelt hij zich een topcrimineel

en niet
voelt hij zich een topcrimineel

Ook zonder afwisseling van mannelijk en vrouwelijk eindrijm danst de dactylus.
Muzikaal-ritmisch vormt het de driekwartsmaat, de maat van de (Weense) wals

Inge Boulonois schreef dat de Engelstalige Wikipedia schreef :

"One iamb followed by one anapaest" betekent ∪— | ∪∪— . Omdat (1) versvoeten beginnen bij de eerste lettergreep van een regel en (2) de limerick een drielettergrepig metrum heeft, ligt een "een amfibrachys gevolgd door een jambe" meer voor de hand: ∪—∪ | ∪—.
Maar normaal gesproken wordt dit aangeduid als "amphibrachic dimeter" oftewel tweevoetig amfibrachys. Het feit dat de laatste versvoet incompleet is, doet daar niets aan af.

Dus eigenlijk staat er dat de limericks gebruik maakt van amfibrachys of anapest.


Inge Boulonois schreef :
De dactylus komt hier een beetje uit het niets voor mij. Overigens zijn ook amfibrachys en anapest driekwartsmaat, maar dan met één resp. twee opmaten.
Hendrikje (en in mindere mate Jaap) hebben het afgelopen jaar aangetoond dat in vrijwel alle ollekebollekes op deze site stiekem een opmaat gefrommeld wordt. Wat mij betreft danst de dactylus niet, maar gaat hij juist vrij slecht samen met de Nederlandse taal.

Niels schreef: Dus eigenlijk staat er dat de limerick gebruik maakt van amfibrachys of anapest.
Dat wordt op HVV bij de vormbeschrijving van de limerick eveneens vermeld.

Wat mij betreft danst de dactylus niet, maar gaat hij juist vrij slecht samen met de Nederlandse taal.
Van nature is taal niet metrisch. Bij de dactylus echter is de maat, door de klemtoon op de eerste lettergreep, relatief het meest nadrukkelijk aanwezig. Bij muziek- en dansles wordt deze maat op die manier aangeleerd.

En, om the good old Bronszwaer nog maar eens te citeren:
'Muzikale poëzie zal het trocheische ......of het dactylische metrum zoeken. Ook de dactylus legt de heffing op de eerste positie en krijgt daardoor het karakter van een muzikale maat.'

De opmerking van Bronzwaer lijkt me onzin. Hij schijnt niet op de hoogte te zijn van het bestaan van opmaten.
Ik heb het citaat gevonden op www.dbnl.org/tekst/bron013less01_01/bron013less01_01_0004.php , waar het wordt onderbouwd met één voorbeeld.
(Terzijde: op dezelfde pagina staat ook de merkwaardige opmerking: "Ook de amfibrachys is zo'n versvoet die men in sommige metrische analyses nog wel eens tegenkomt maar die in feite geen recht van bestaan heeft." Bronzwaer spreekt liever van een jambe gecombineerd met anapest.)

Laten we eens kijken welke metrum echt wordt gebruikt in muzikale poëzie: Het liedboek van de kerken. In de inhoudsopgave staan de eerste regels van de psalmen en gezangen.
Van de eerste 10 psalmen zijn er 7 jambisch. De andere 3 hebben een wat rommelig metrum, met inderdaad de klemtoon op de eerste lettergreep.
Bij de eerste 10 Bijbelliederen vinden we 8 jamben, 1 dactylus en 1 trocheüs.

Inge merkt terecht op dat taal niet metrisch is.
Toch is het ene metrum beter geschikt voor een taal dan een andere en de jambe past het Nederlands als een jas. Dat betekent dat het Nederlands goed gedijt in een tweelettergrepig metrum met een opmaat.

Aan de achterkant van de regel is het Nederlands (net als het Duits) opvallend flexibel: mannelijke en vrouwelijke rijmwoorden zijn beide ruim voorhanden.
Dat is echt opmerkelijk, want een compacte taal als het Engels heeft vrijwel alleen mannelijk rijm, zie bijv. de sonnetten van Shakespeare.
Aan de andere kant staat het Italiaans, dat juist alleen vrouwelijk rijm heeft, zoals is te lezen in Dante's Divina Commedia (op de pagina klikken op "Text & Translations")

Ha Niels,

Ik sprak over het muzikaal-ritmische, dansende karakter van de dactylus.
Dansen is het laatste waar ik aan denk bij het Liedboek van de Kerken - waarmee ik absoluut niets negatiefs wil zeggen over dit werk. Laten we het vooral bij de eigen taal houden
Mij wachten nu andere werkzaamheden.

Groet,
Inge

Het ging om de Bronzwaers bewering: "Muzikale poëzie zal het trocheische ......of het dactylische metrum zoeken."
Is dat niet hetzelfde als liedteksten?

Allereerst: Christian welkom.

Je hebt heel wat teweeg gebracht met jouw (overigens perfecte) limerick.
Ja, er zijn meerdere vormen, de twee hier besproken vormen zijn te prefereren qua indeling en metrum.
Taal is niet in beton gegoten. Je zou bijna het plezier in het maken van gedichten verliezen met zo'n staart aan opmerkingen onder jouw vers...

Mag ik het forum vragen om deze discussie hier te stoppen en indien nodig op een andere plaats voort te zetten?
Hartelijke groeten, Ben

De lol gaat er inderdaad van af.