Zin in een samenwerksonnet? Hier is nr. XXIV voor u.

De twee gegeven regels komen uit het gedicht "Mijn plaatsgenoten waren overtuigd" van Neeltje Maria Min. Succes en veel plezier!

Dit is de opzet:

1. (a.m) Mijn plaatsgenoten waren overtuigd
2. (b.v.1)
3. (a.m.1)
4. (b.v.2)

5. (c.m.2)
6. (d.v.3)
7. (c.m.3)
8. (d.v.4)

9. (e.v.) Mijn vrees is groot dat straks de goegemeente
10. (f.m.4)
11. (g.m.5)

12. (e.v.5)
13. (f.m.allen)
14. (g.m.allen)

Legenda: (b.v.1) (rijmuitgang, geslacht, deelnemer)

1. (a.m) Mijn plaatsgenoten waren overtuigd
2. (b.v.1) Door de verwerpelijke haatcampagne
3. (a.m.1) Van mijn rivalen Gniepstra en De Ruijgt
4. (b.v.2)

5. (c.m.2)
6. (d.v.3)
7. (c.m.3)
8. (d.v.4)

9. (e.v.) Mijn vrees is groot dat straks de goegemeente
10. (f.m.4)
11. (g.m.5)

12. (e.v.5)
13. (f.m.allen)
14. (g.m.allen)

Legenda: (b.v.1) (rijmuitgang, geslacht, deelnemer)

1. (a.m) Mijn plaatsgenoten waren overtuigd
2. (b.v.1) Door de verwerpelijke haatcampagne
3. (a.m.1) Van mijn rivalen Gniepstra en De Ruijgt
4. (b.v.2) Ik bijt mijzelf streng toe: ‘Kom op, verman je!’

5. (c.m.2) Maar wat ik nu weer in de kranten lees
6. (d.v.3)
7. (c.m.3)
8. (d.v.4)

9. (e.v.) Mijn vrees is groot dat straks de goegemeente
10. (f.m.4)
11. (g.m.5)

12. (e.v.5)
13. (f.m.allen)
14. (g.m.allen)

Legenda: (b.v.1) (rijmuitgang, geslacht, deelnemer)

1. (a.m) Mijn plaatsgenoten waren overtuigd
2. (b.v.1) Door de verwerpelijke haatcampagne
3. (a.m.1) Van mijn rivalen Gniepstra en De Ruijgt
4. (b.v.2) Ik bijt mijzelf streng toe: ‘Kom op, verman je!’

5. (c.m.2) Maar wat ik nu weer in de kranten lees:
6. (d.v.3) Dat ik die kavel vorig jaar kon kopen
7. (c.m.3) Had iets te maken met een database
8. (d.v.4)

9. (e.v.) Mijn vrees is groot dat straks de goegemeente
10. (f.m.4)
11. (g.m.5)

12. (e.v.5)
13. (f.m.allen)
14. (g.m.allen)

Legenda: (b.v.1) (rijmuitgang, geslacht, deelnemer)

1. (a.m) Mijn plaatsgenoten waren overtuigd
2. (b.v.1) Door de verwerpelijke haatcampagne
3. (a.m.1) Van mijn rivalen Gniepstra en De Ruijgt
4. (b.v.2) Ik bijt mijzelf streng toe: ‘Kom op, verman je!’

5. (c.m.2) Maar wat ik nu weer in de kranten lees:
6. (d.v.3) Dat ik die kavel vorig jaar kon kopen
7. (c.m.3) Had iets te maken met een database
8. (d.v.4) Van enge muggensoorten uit de tropen

9. (e.v.) Mijn vrees is groot dat straks de goegemeente
10. (f.m.4) Dat nepnieuws braafjes slikt voor zoete koek
11. (g.m.5)

12. (e.v.5)
13. (f.m.allen)
14. (g.m.allen)

Legenda: (b.v.1) (rijmuitgang, geslacht, deelnemer)

Mijn plaatsgenoten waren overtuigd
Door de verwerpelijke haatcampagne
Van mijn rivalen Gniepstra en De Ruijgt
Ik bijt mijzelf streng toe: ‘Kom op, verman je!’

Maar wat ik nu weer in de kranten lees:
Dat ik die kavel vorig jaar kon kopen
Had iets te maken met een database
Van enge muggensoorten uit de tropen

Mijn vrees is groot dat straks de goegemeente
Dat nepnieuws braafjes slikt voor zoete koek
En daarom woedend overgaat tot sloop

Van mijn bedrijfsgebouw en mijn gebeente
13. (f.m.allen)
14. (g.m.allen)

Hierbij mijn slotregels:
Mijn plaatsgenoten waren overtuigd
Door de verwerpelijke haatcampagne
Van mijn rivalen Gniepstra en De Ruijgt
Ik bijt mijzelf streng toe: ‘Kom op, verman je!’

Maar wat ik nu weer in de kranten lees:
Dat ik die kavel vorig jaar kon kopen
Had iets te maken met een database
Van enge muggensoorten uit de tropen

Mijn vrees is groot dat straks de goegemeente
Dat nepnieuws braafjes slikt voor zoete koek
En daarom woedend overgaat tot sloop

Van mijn bedrijfsgebouw en mijn gebeente
Ik denk dat ik maar snel mijn klamboe zoek
Mijn maatje steekt die lui wel overhoop

Mijn plaatsgenoten waren overtuigd
Door de verwerpelijke haatcampagne
Van mijn rivalen Gniepstra en De Ruijgt
Ik bijt mijzelf streng toe: ‘Kom op, verman je!’

Maar wat ik nu weer in de kranten lees:
Dat ik die kavel vorig jaar kon kopen
Had iets te maken met een database
Van enge muggensoorten uit de tropen

Mijn vrees is groot dat straks de goegemeente
Dat nepnieuws braafjes slikt voor zoete koek
En daarom woedend overgaat tot sloop

Van mijn bedrijfsgebouw en mijn gebeente
Dan valt dus voor mijn zifterij het doek
En komt de kavel voor een prik te koop

Mijn plaatsgenoten waren overtuigd
Door de verwerpelijke haatcampagne
Van mijn rivalen Gniepstra en De Ruijgt
Ik bijt mijzelf streng toe: ‘Kom op, verman je!’

Maar wat ik nu weer in de kranten lees:
Dat ik die kavel vorig jaar kon kopen
Had iets te maken met een database
Van enge muggensoorten uit de tropen

Mijn vrees is groot dat straks de goegemeente
Dat nepnieuws braafjes slikt voor zoete koek
En daarom woedend overgaat tot sloop

Van mijn bedrijfsgebouw en mijn gebeente
Dan sta ik toch weer als fraudeur te boek
Terwijl ik nu nog in mijn proeftijd loop

Mijn plaatsgenoten waren overtuigd
Door de verwerpelijke haatcampagne
Van mijn rivalen Gniepstra en De Ruijgt
Ik bijt mijzelf streng toe: ‘Kom op, verman je!’

Maar wat ik nu weer in de kranten lees:
Dat ik die kavel vorig jaar kon kopen
Had iets te maken met een database
Van enge muggensoorten uit de tropen

Mijn vrees is groot dat straks de goegemeente
Dat nepnieuws braafjes slikt voor zoete koek
En daarom woedend overgaat tot sloop

Van mijn bedrijfsgebouw en mijn gebeente
Gauw ervandoor dus in m’n nieuwe Buick
Voor ik zo’n persmuskiet een mep verkoop

Mijn plaatsgenoten waren overtuigd
Door de verwerpelijke haatcampagne
Van mijn rivalen Gniepstra en De Ruijgt
Ik bijt mijzelf streng toe: ‘Kom op, verman je!’

Maar wat ik nu weer in de kranten lees:
Dat ik die kavel vorig jaar kon kopen
Had iets te maken met een database
Van enge muggensoorten uit de tropen

Mijn vrees is groot dat straks de goegemeente
Dat nepnieuws braafjes slikt voor zoete koek
En daarom woedend overgaat tot sloop

Van mijn bedrijfsgebouw en mijn gebeente
Maar meer ga ‘k voor een dreigend onderzoek
En de verplichte mugshot op de loop

Leuk, leuk! De jury is in beraad ...

Ben ik nu echt de enige die het enjambement tussen de derde en vierde strofe abnormaal vind?

Hoi Bas!

Abnormaal, als in niet-normaal, is het niet. Enjambementen komen best vaak voor. Een andere vraag is: is het gewenst, heeft het een effect dat niet zou zijn bereikt als er geen enjambement was geweest op die plek? Nog andere vragen zijn: leest het lekker, is het mooi, lyrisch, verheffend, enz. ?

Later volgt het oordeel. Dus nog even
moet je van de spanning beven.

Dank aan alle deelnemers van dit samenwerksonnet!

Voor de achtergrond: het originele gedicht van Neeltje Maria Min, waar ik de twee regels van heb geleend en dat ik vond in de bloemlezing “19/20” van Gerrit Komrij, is een monoloog van Maria gericht aan haar zoon. Ze voelt zich miskend en verstoten door de samenleving. Het vers eindigt met: “Mijn vrees is groot dat straks de goegemeente mij jouw gebeente in de schoenen schuift.” Dat is even iets anders dan de standaard bewieroking van de moeder Gods.

Leuk te zien dat het sonnet, incl. de verschillende eindregels, een totaal andere sfeer oplevert. Het viel me op dat het aansluit op het vorige samenwerksonnet: ook daar werden louche zaken beschreven en gingen de slotregels over hoe het de dader(s) verging. Wij brave burgers hebben soms behoefte een beetje uit de band te springen.

Judy opent het verhaal in r.2 en 3 met de introductie van een haatcampagne en met naam genoemde tegenstanders. Dat maakt het tastbaar. Adjudant B (r.4 en 5) stelt het feit waarvan de plaatsgenoten overtuigd zijn nog even uit en voegt een reflectie in gevolgd door nog een tegenslag. Hendrik (r.6 en 7)voert de spanning op met het aanstippen van waarover het gaat – een kavel en een database – zodat je als lezer op het puntje van je stoel zit. Jaap brengt in r.8 de database in verband met een muggensoort; nog weet de lezer niet wat de verteller nu precies wordt aangerekend. In r.10 zijn we al voorbij het punt van een evt. onthulling – de verteller voelt aankomen dat hij aan het kortste eind gaat trekken. R.9 luidde het sextet in met de daarbij behorende aanzet tot de ontknoping of pointe. Otto (r.11 en 12) sluit naadloos aan op die conclusie door de sloop te noemen van iets wat blijkbaar op de kavel uit r.6 staat.

Het enjambement heeft me even beziggehouden. R.11 zou gewoon met een punt kunnen eindigen. In r.12 wordt niet alleen onthuld dat het om een pand gaat waarvoor gevreesd wordt, maar dat de verteller ook voor zijn eigen hachje vreest. Dat element kwam grappig onverwacht (maar ook niet helemaal, want naast gesteente is er geen ander woord dat rijmt op gemeente). Terwijl de lezer eerst in r.11 geneigd is een punt te lezen vanwege de witregel die volgt, wordt die aanname onderuit gehaald door het enjambement dat aan kracht wint door de toevoeging van het eigen gebeente.

De slotzinnen. Bijna iedereen heeft teruggegrepen op de muggen die door Jaap waren geïntroduceerd. Jaap en Hendrik zelfs twee keer. Leuk! Bij Jaap krijgen we een proef van oplossingsgericht denken in criminele kring. Bij Hendrik neemt de verteller zijn verlies sportief op. Adjudant B maakt een intrigerende tegenstelling door het gebruik van de woorden ‘toch weer’ en ‘proeftijd’. Een soort ‘ons kent ons’ van de verteller. Bij Judy neemt de verteller de benen, en hij giet over zijn vlucht een menslievend sausje: hij beschermt de ander, weliswaar voor zijn eigen gewelddadigheid, maar toch. Judy gebruikt handig eigennamen (in r.3 en 13) voor rijmwoorden. Bij Otto vertelt de verteller eerlijk waarom hij ertussenuit knijpt. De elisie vind ik iets minder fraai, ook al is die natuurlijk toegestaan.

Al met al: Jaap wint en gaat er met de trofee vandoor. Gefeliciteerd! Samenwerksonnet XXV is voor jou.

Ik vond het echt leuk om te volgen hoe het sonnet ontstond en hoe verschillend de uitwerkingen waren. Allemaal van harte bedankt voor het meedoen.

Is die witregel nodig? Nee, het staat er vanwege de vormeis. Niet vanwege de vraag om de onderbroken zin aan kracht te laten winnen. Zonder de aanwezigheid van de witregel had Jaap de zelfde regel geschreven, zonder te denken dat een witregel hier mooi zou uitkomen.
Enjambementen komen best vaak voor. Jawel, in poëzie vooral. Waar het wordt goedgepraat zoals jij nu doet.

Ik ben allergisch voor poëzie en voor enjambementen. En ik vind dat enjambementen niet thuishoren in Light Verse. Niet bedoeld, niet onbedoeld. En al zeker niet over een witregel heen.
Ik vind het een kwalijke zaak dat de samenwerkende dichters achteloos over het bestaan van een witregel heen stappen.

Hendrikje, hartelijk dank! Erg leuk om samen met anderen zo'n sonnet te maken en andermans gedachtesprongen proberen op te vangen en te kanaliseren. Ik ga op zoek om iets leuks te vinden voor XXV. Ik ben benieuwd hoe het zal gaan.

Groeten,

Jaap

Beste Bas,

Ik neem aan dat enjambementendiscussies al honderd keer gevoerd zijn op dit forum en dat de meningen verschillen. Als je mijn mening wil weten: ik gebruik ze tot nog toe zelden, behalve op plaatsen waar dat is toegestaan. Maar ik erger me er ook niet aan. Soms vind ik ze ook prettig, omdat ze vaart geven aan een gedicht, light verse of niet.
Groeten,

Jaap

Gefeliciteerd, Jaap. Ik ben benieuwd naar nr XXV!

Proficiat, Jaap!