Collega's,

Ik heb een vraag waar ik al een tijdje mee rondloop, maar een discussiebijdrage van gisteren was aanleiding genoeg om de vraag nu te gaan stellen.
Naar aanleiding van een discussie over de opgegeven dichtregel van WW2023 zei ik:
Wat is jullie mening over het gebruik van een ritme in een gedicht waarbij meerdere metra worden ingezet, zoals in het voorbeeld hierboven. Ik zie dat hier namelijk nooit gebeuren.
Groet,

Jaap

Ik vind het wel verfrissend, dus waarom niet?
Per slot van rekening wordt er in de muziek ook uitvoerig gebruik van gemaakt.

Ik heb er ook niet per se iets tegen. Maar je moet er wel consequent in zijn; als dat niet lukt, wordt je vers snel rommelig of antimetrisch.

Ik word wel vrolijk van een goed uitgedacht afwijkend metrum. Ik merk dat ik me zelf makkelijker uitdruk in jamben. Ik worstel al sinds 2018 met de helix... Voor m'n ouwe 'Project P' zou ik er eentje over een actueel thema moeten schrijven.

De helix lijkt geïnspireerd op De zelfmoordenaar van Piet Paaltjens!

Voor mij kenmerkt light verse zich door het gebruik van één metrum in een gedicht. Dat betekent (1) een vast aantal dalingen tussen de heffingen en (2) aan het begin van elke regel een vast aantal dalingen voor de eerste heffingen.
Wie zich niet houdt aan (1) schrijft heffingsverzen en bevindt zich in het goede gezelschap van rappers, minstrelen en Homerus. Wie zich niet houdt aan (2) schrijft waarschijnlijk limericks in de stijl van John O'Mill.

Frans Woortmeijer ziet in de helix een wisselend metrum, maar voor mij is het een zuivere anapest.
Judy noemt "De Zelfmoordenaar", het enige anapestische gedicht dat ik ken.

In Het kind met het badwater staat een anapestisch vers: de uitsmijter. Ook staat er een vers in waarvan elk kwatrijn 3 jambische regels heeft die gevolgd worden door een slotregel met een afwijkend metrum: de diploma-uitreiking.

Een paar maanden geleden schreef ik dit anapestische vers:

Ommekeer

Ik had niets met het zwakke geslacht,
voor dat wazige, vluchtige zweven
was geen plaats in mijn nuchtere leven.
Hedenochtend heb ik me bedacht.

Van mijn vrienden had niemand verwacht
dat ik toch vrouwgevoelig zou blijken,
dat ik anders naar dames zou kijken
met twee lenzen, min tien en min acht.

Meestal als gevolg van knulligheid. Het voorbeeld van Jaap bijvoorbeeld.

Hartelijk dank voor jullie bijdragen tot nu toe.
Ik ben het niet eens met Bas. Mijn voorbeeld was inderdaad wat knullig, maar dat wil niet zeggen dat dat in het algemeen knullig is. Het voorbeeld van monnhauser vind ik in dat opzicht heel aardig. Het geeft een leuke plotselinge versnelling aan het eind van de strofe. En daar zou je best functioneel mee kunnen spelen.
Ik vind de bijdrage van Niels niet relevant, want het is geen argumentatie voor het tegengestelde van waar ik een vraag over heb, namelijk het consequent gebruiken van verschillende metra.
Anapestische verzen zijn wel lastig te lezen, moet ik zeggen.
Zijn er nog meer meningen?

Ik vind een afwisseling van metrum leuk, mits het goed gedaan wordt. Goed in de zin dat het een effect geeft waardoor de inhoud beter naar voren komt. Rommelig of onduidelijk moet het absoluut niet worden. Dat pleit voor een zeker stramien waarin de afwisseling past. Een soort meta-metrum.

Ja, waarom zou je niet alles uit je dichterlijke gereedschapskist gebruiken?

De vorm kan de inhoud weerspiegelen, versterken; of die juist laten wringen.
Bij een grillige inhoud is een superstrakke vorm soms te gladjes naar mijn smaak.

In definities staat doorgaans wittiness voorop:

Light verse: verse that is written mainly to amuse and entertain and that is often marked by qualities of wit, elegance, and lyric beauty.

Light verse: an intellectual pleasure
Light verse appeals primarily to the intellect. Most good poetry, of course, appeals to more than one faculty, but if the main thrust is intellectual, the poem will feel light.

Zie ook: Brittannica.

PS Ik vind Jaaps voorbeeld heel duidelijk.

Dank je wel, Judy.
Ik denk dat je ook pleit voor meer speelsheid, zoals dat bijvoorbeeld ook in jouw gedichten tot uitdrukking komt.
Dat speelse zie ik op het forum niet zo meer terug. Vroeger meer? De nadruk ligt wel erg op vormvastheid.
Ik vind het speelse wel heel mooi, vormvaste vormloosheid of zoiets. Ik weet niet of ik er goed in ben, maar kan het allicht eens proberen.
Als ik ooit nog een afbakvers mag initiëren, gaan we het eens over deze boeg gooien.
Groet,
Jaap

Vroeger werd hierover op dit forum ook al gediscussieerd, Jaap:
www.hetvrijevers.nl/index.php/forum/vragen-over-verstechniek/12461-mussenveld

Light verse dichten is voor mij een vorm van spelen: met gedachten, met fantasie, met woorden.
Maar vormvastheid hoort daarbij: speelse fantasieën in een rommelig kader doen voor mij afbreuk aan de kwaliteit van het geheel.

Zo voel ik het ook, Wim. En juist het puzzelen tot alles klopt geeft veel plezier.
Maar misschien vind ik andere dingen rommelig dan jij?
Zou je een voorbeeld kunnen geven?

Goede morgen!

Bij het Colofon staat: Hetvrijevers.nl is een initiatief van Quirien van Haelen en is opgericht in 2009. De site is een vrijplaats voor light verse en gerelateerde vormvaste uitingen.

Bij de Handreiking: Het vrije vers is voornamelijk bedoeld voor gebonden lichte gedichten. Tegen enige ernst is echter geen bezwaar. Voorop staat de liefde voor de taal en het correct gebruik van de regels der verskunst: overdadige gekunsteldheden als niet-functionele enjambementen en elisies kunnen op commentaar rekenen.

Het staat iedereen natuurlijk vrij om allerlei gedichten te schrijven, maar een sonnet is op Het vrije vers pas een sonnet als het aan de vormeisen voldoet. Bij de Index bevindt zich ook een rubriek Vrij verzen.

@ Judy

Ha Judy,

Als voorbeelden zou ik gedichtjes van Lévi Weemoedt en Hans Dorrestijn willen noemen, met als kanttekening dat het me niet zou verbazen als Lévi het rommelige metrum bewust hanteert.

Waar ik me verder wel aan stoor, is gemakzuchtig woordgebruik (gebruik van veel 'vulwoorden' bijv.).

In mijn minicursus 'Light verse dichten' (uit 'Ietsnut', 2020, maar ook op HVV te vinden
(hier)
geef ik een voorbeeld van hoe het gebrekkig kan en hoe het mooier kan:

Afvallen

Mijn dikke buik zat mij vaak in de weg.
Het sporten lukte niet en dat was pech.
Ik was te dik, dat mag u wel weten.
Ik moest dus minder eten.
Ik eet nu nog maar twee keer per dag
en hoop dat ik snel weer records breken mag.

Hobesitas

Een puddinkje kon ik niet laten staan.
Mijn XXL werd hinderlijk voor ringen,
voor rekstok, hordenloop en polsstokspringen.
Dus leuk of niet, daar moest iets aan gedaan.

Mijn sportniveau vraagt hier en daar wat offertjes:
in plaats van pannenkoeken eet ik poffertjes.

Hartelijke groet,
Wim

Dag Wim,

Waar ik me verder wel aan stoor, is gemakzuchtig woordgebruik (gebruik van veel 'vulwoorden' bijv.).

Ik voel me hierop aangesproken. Dat ik me niet kan meten met jouw (jullie) gedichtjes, wil nog niet zeggen dat het door gemakzucht komt. Ik wijt het meer aan onkunde en gebrek aan ervaring. Ook het beginnen op latere leeftijd speelt m.i. een rol hierbij. Geloof me dat ik zo graag een keer een perfect gedicht zou willen plaatsen, maar daar ziet het voorlopig nog niet naar uit.

Groeten,
Riet

Ha Riet,

Voel je s.v.p. niet aangesproken. Ik zie het als een ontwikkeling, ook bij mezelf. Ik ben er de afgelopen jaren meer op gaan letten, waarbij ik bijv. Frits, Ben en Remko als mijn leermeesters op het gebied van woordkeuze zie.

Bij jou zie ik absoluut geen gemakzucht, integendeel. Ik vind het bewonderenswaardig hoe je je de light versekunst eigen probeert te maken.

Hartelijke groet,
Wim