Jambische pentameter en rijmen op minder beklemtoonde lettergrepen.

Aanleiding: Hoe bepaal je of je wel of niet een rijmwoord kan gebruiken in deze context? Als voorbeeld regel 2 en 5 uit deze onlangs geschreven lobbertang (met dank aan Riet voor het geweldige anagram!), hier dikgedrukt:

Voor een bezopen sinterklaasgedicht
Pathetisch als een Hazes aria
Bestaat een clubje dat zich daarop richt
Waar leden brallen tot het vroege licht
Onder het mom drinkglasesthetica

Rijmpaar: De -a van aria in r.2 en de -ca van r.5 zijn beide de tiende, beklemtoonde, lettergreep.

Remko zei dat hij vond dat dit rijmpaar
Dat zou betekenen dat je woorden als aria en esthetica nooit als mannelijke rijmuitgangen kan gebruiken?

Voor mijn gevoel zijn aria-paria als rijmwoorden onzijdig rijm, waarbij dan de lettergrepen a- resp. pa- de tiende, beklemtoonde lettergreep in de regel zouden moeten zijn. Net zoals bijv.

kerkelijk - werkelijk

Ik leer graag bij, dus laat maar komen!

Zoals ik gisteren ook al schreef, had ik nog een lobbertang gemaakt, waarbij ik weer de mist inging met het rijm. Ik had 'akanten' als rijmwoord op 'kasplanten'. Wel jammer, want voor de rest klopte het. Hoe zou jij dan rijmen op kasplanten? Ik denk dat op dit soort woorden altijd moeilijk rijmwoorden te vinden zijn.

kasplanten
klantenpas
plantenkas
stakenplan

Leuke vraag!

"kasplanten" past volgens mij als laatste woord alleen in een dactylus:

Kijk eens, die kasplanten!

Als ik "kasplanten" zou willen gebruiken in een jambisch ritme, dan evt. ergens middenin, bijv.:

Die kasplanten zijn bijna kasjewijlen

Niet ideaal, maar als het verder metrisch klopt, is zo'n hobbeltje wel te nemen, denk ik.

Klantenpas en plantenkas zijn wel jambisch, maar ja die hebben dezelfde rijmuitgang en die afwisseling in een vijfregelig vers is juist zo leuk. Stakenplan, jambisch, levert misschien wel wat op.

Ik kende het woord "akant" niet, dat moest ik even opzoeken (soort plant).

Akanten en kasplanten rijmt niet goed (er is daar een woord voor, dat is me ontglipt), omdat de klemtonen niet overeenstemmen.

Zomaar wat gedachten die opkwamen. Helpt het?

Dit had ik:
In de plantenkas
‘Mevrouw, gebruikt u onze klantenpas?
Dan krijgt u nu een korting op akanten.’
Ik nam wat mooie bloemen uit de kas
Betaalde ze, en deed ze in mijn tas
Ze fleuren er misschien van op, de ‘kasplanten’.

Te laat zag ik dat ik op planten had gerijmd, i.p.v. op kas.

Ook in een ander jambisch gedicht, zou je niet goed op kasplanten kunnen rijmen. Asplanten, pasklanten, plaskanten, maar daar heb ik niets aan. Voor een OB zou het een goed woord zijn.

Groeten,
Riet

klantenpas
spantenlak

‘Mevrouw, gebruikt u onze klantenpas?
Dan krijgt u nu een korting op een pak.’
Drie blikken blanke beits per pak. Ik las
de aanbieding en deed ze in m'n tas.
Mijn nagels schreeuwen nog van spantenlak.

Kastenplan
knapenlast
panelstank